Po trzech burzowych dniach spędzonych na niższych ścianach, nadchodzi okres lepszej pogody i decydujemy wybrać się na południową ścianę Marmolady, czyli największy mur skalny Dolomitów – szeroki na ok. 2 km, dochodzący do 900 metrów wysokości i oferujący ok. 200 dróg! Naszym celem jest jedna z najpopularniejszych linii, wyprowadzająca na wierzchołek Punta Ombretta i oferująca w większości przystępne trudności z dwoma bardziej wymagającymi fragmentami. Do wycen należy podchodzić jednak z dystansem, ściana ma swoją specyfikę - na niektórych teoretycznie łatwych wyciągach można się zdziwić, do tego wybierając trudniejsze warianty w górnej części drogi czekają nas dość wymagające odcinki za 6b i 6c.

Poniedziałek to trzeci (na szczęście ostatni taki) dzień z pogodą w kratkę, dlatego też wracamy na południową ścianę Pierwszej Turni Selli z zamiarem rozgrzania się na tradowym klasyku (Trenker Crack) i spróbowania Icterusa (6c+/7a w zależności od topo), o ile ściana wyschnie i nie zdąży jej ponownie zalać... Pierwsza droga jest bardzo popularna i prawie zawsze ktoś się na niej wspina – na szczęście uprzejmy zespół przepuszcza nas przodem, a my obiecujemy, że będziemy się sprężać 😊.

Po niespodziewanym nocnym opadzie, rezygnujemy z zaplanowanego tradowego klasyka na dużej ścianie – jedyną opcją jest działanie w płytach na słonecznej wystawie. Wybieramy jedną z najładniejszych miejscówek w Dolomitach z takim rodzajem wspinania – masyw Lastoni di Formin. Parkujemy na Passo Giau i wygodną ścieżką dochodzimy (ok. 40 minut) do Forcella Giau, skąd roztaczają się piękne widoki na masyw Tofany, Pelmo, Civettę i Marmoladę. Na ogromnym zachodnim murze Lastoni wytyczono sporo ciekawych dróg, obite klasyki to m.in. Supertegolina (7a) czy Nikibi (6b+), my dziś skupiamy się jednak na leżącej po drugiej stronie przełęczy południowej ścianie Spiz de Mondeval.

Obóz klubowy w Dolomitach – pomimo niepewnej sytuacji związanej z pandemią koronowirusa, udaje zarezerwować się miejsce dla ponad 30-osobowej grupy na świetnym campie (Catinaccio Rosengarten w Pozza di Fassa). Oficjalnie pobyt rozpoczynamy od poniedziałku, większość klubowiczów działa już jednak od soboty. Podobnie robimy i my – po nocnej podróży docieramy na Przełęcz Sella, w okolicy której znajduje się mnóstwo ładnych oraz łatwo dostępnych dróg, idealnie nadających się na rozwspin (z tradów polecam m.in. Vinatzera czy Kasnapoffa). Tym razem nie decydujemy się na żadną z historycznych dróg, a nowoczesną 6-wyciągową linię prowadzącą po ładnych płytach południowej ściany Pierwszej Turni, trzymającą trudności w zakresie 6a-6b.

O wspinaniu na północno-wschodniej ścianie Małego Młynarza myślałem za każdym razem widząc ją czy to z Doliny Białej Wody, czy na podejściu do Morskiego Oka (skąd robi kapitalne wrażenie). W środku tegorocznego lata nadszedł wreszcie odpowiedni moment, choć popołudniowa ulewa dzień wcześniej oraz ryzyko burzy w dzień przejścia trochę obniżyły nasze morale. Do Doliny Żabiej Białczańskiej podchodzimy większą ekipą, finalnie na wspinanie decydujemy się w na 2 dwójkowe zespoły i skręcamy w kierunku Wyżniej Skoruszowej Przełęczy, reszta rusza turystycznie na Młynarza.

Tym razem odwiedzamy zachodnią ścianę Zadniego Kościelca, gdzie w ostatnich latach, na skalnej 'Piramidzie' pomiędzy Drogą Patrzykonta i Kominem Strumiły powstały nowe obite drogi. Ogródek sportowy pozwala na komforowe i przyjemne wspinanie, z możliwością wycofu w każdym momencie - idealnie nadaje się na niepewną pogodę lub szybką popołudniową akcję. Słońce w lecie pojawia się już o 11, co może być plusem przy porannych opadach, a minusem przy wysokich temperaturach. My wybieramy miejscówkę by za bardzo nie zmęczyć się przed planowanym na niedzielę odległym Małym Młynarzem oraz z powodu prognozowanej na popołudnie burzy. Po każdej z dróg szybko wraca się pod ścianę dwoma zjazdami, mając więc do dyspozycji około 5 godzin, udaje się zrobić wszystkie trzy linie.

Dwa dni po zrobieniu Schodów do Nieba wracamy na Kazalnicę, by zmierzyć się z inną, bardziej popularną ale i poważniejszą drogą Czyżewskiego (Małolata). Droga bez wątpienia jest jednym z największych tatrzańskich klasyków - sprytnie szukająca słabych punktów centralnej, przewieszonej części Zerwy, długa i trzymająca szóstkowe trudności do końca oraz wymagająca dobrej orientacji. Ekspozycja robi wrażenie, większość wyciągów zaskakuje śmiałością, dlatego też można wybaczyć jej kilka brzydszych fragmentów oraz nieprzyjemne wyjście ze ściany. By wspinania było jeszcze więcej, wybieramy popularny wariant startowy Wędrówką Dusz – w tej wersji zaczynamy ostrogą Filara przy samym stawie i z Wariantami łączymy się po 4 wyciągach. 

Drugiego dnia obozu idziemy większą grupą pod Żabiego Mnicha. My wybieramy krótką, ale wartą zrobienia Fantazję, której kluczowy odcinek był jako pierwszy w Tatrach ubezpieczony spitami. Droga prowadzi pięknymi płytami - na pierwszej solidnie nabijemy łydki oraz zweryfikujemy technikę i psychę na rajbungach, na drugiej dogniemy palce na ostrych chwytach. Co ważne, w 2019 linia zyskała nową asekurację, dzięki czemu na najtrudniejszym fragmencie wspinamy się komfortowo po nowych ringach – na pierwszych 60 metrach też są, ale tylko 2 😉. Dwa łańcuchy zjazdowe pozwalają wspinać się na lekko, szybko wrócić pod ścianę i robić kolejne drogi, na przykład idące tuż obok - Chrobaka (piękne rysy), Pro Pain (o tym na końcu) czy świetnego Wilczkowskiego (relacja tutaj).

Kilka dni pięknej pogody w Tatrach to ostatnimi czasy rzadkość, a już podczas obozów klubowych sprawa niespotykana. Tym razem było jednak inaczej, dlatego od razu pierwszego dnia udajemy się na Kazalnicę. Centralna ściana jest jeszcze mokra (wrócimy na Małolata dwa dni później), wybieramy więc prowadzące płytami w prawej jej części Schody do Nieba. Droga nie jest co prawda tak efektowna jak te w okolicy Filara, ale z powodu dość skomplikowanego przebiegu, długości (ok. 13 wyciągów + godzina terenem I-III na szczyt), wymagającej miejscami asekuracji oraz solidnego VI+ na kluczowym wyciągu, nie należy jej lekceważyć. Korzystając z niniejszego opisu, zdjęć i stworzonego foto-topo będzie łatwiej, więc jeżeli chcecie zintensyfikować przygodę – nie czytajcie 😉.

Jedna z najbardziej znanych dróg w rejonie Chamonix, forsująca skalne bastiony wschodniej ściany Mont Blanc du Tacul (4 248 m.), wymarzony cel niejednego wspinacza górskiego 😊. Do drogi trzeba było oczywiście 'dorosnąć’ oraz wstrzelić się w dobre warunki – zarówno jeśli chodzi o brak opadów, jak i odpowiednią temperaturę – za wysoka powoduje, iż droga robi się niebezpieczna. Gdy więc nadchodzi odpowiednia pora, kompletujemy 3-osobowy skład, przygotowujemy plan działania i ruszamy. Po aklimatyzacji i rozwspinaniu na Filarze Cordiera, odpoczywamy cały dzień w mieście i przez Aiguille du Midi docieramy na Vallée Blanche – pierwotnie planowany był nocleg w namiocie, finalnie decydujemy się na schronisko Cosmiques.

Jeden z długich, czysto-skalnych klasyków rejonu Mont Blanc – jego linia jest świetnie widoczna z centrum Chamonix, najładniej prezentuje się przy zachodzącym Słońcu. Droga jest sama w sobie świetnym celem, a jednocześnie może robić za porządny rozwspin przed czymś trudniejszym wysoko w górach – ponad 20 wyciągów przy dobrej dostępności (z Plan de l'Aiguille) oraz przystępnej wysokości (2800-3445 m) to świetna rozgrzewka i aklimatyzacja. Tak było i w naszym przypadku podczas wyjazdu, którego celem głównym był Filar Gervasuttiego na Mont Blanc du Tacul.

Ostatnimi czasy pogoda bardzo często wymuszała zmianę planów, kiedy więc w końcu przytrafia się ‘pewna’ niedziela, postanawiamy maksymalnie ją wykorzystać – stąd pomysł przejścia dwóch dróg na zachodniej wystawie Łomnicy jednego dnia. Poza oczywistą zaletą skorzystania z kolejki jedynym minusem jest to, że pod ścianą jest się najwcześniej po 10-tej, ale przy długim letnim dniu nadal pozostaje sporo czasu na działanie. Wizja przewspinania 500-metrów na pięknej ścianie jest niezwykle kusząca, dlatego postanawiamy spróbować – na początek Puškáš, powrót pod ścianę, ocena sytuacji i jeżeli wszystko ok – druga droga, dużo poważniejsza mimo niewiele wyższej wyceny – Pęknięcie w płycie.

W pochmurną sobotę działamy na jednej z najniżej położonych ścian w Tatrach, która swą nazwę zawdzięcza pobliskiemu wodospadowi Skok. Na będących zwieńczeniem zachodniego ramienia Skrajnej Baszty Turni oraz Ścianie wytyczono sporo dróg zarówno letnich, jak i zimowych, w bardzo szerokim zakresie trudności (do IX i M9+ włącznie!). My tym razem skupiamy się na dwóch prawie w całości obitych płytowych propozycjach - rozpoczynamy od Euforii (VI+, oryginalnie VII-) i zjeżdżamy linią drogi Nemorálny tanec (VIII-). Kluczowy odcinek tej drugiej okazuje się jednak zbyt mocno zacieknięty na czyste przejście - na pewno warto będzie wrócić bo wielka płyta jest świetna, a okap dużo bardziej przystępny niż się wydaje spod ściany.

Czerwiec w Tatrach w tym roku nie rozpieszcza - często pada, a gdy już robi się słonecznie, nadal jest burzowo, należy też liczyć się duża wilgotnością. W sobotę meldujemy się pod Galerią Osterwy z zamiarem zrobienia dwóch ładnych dróg, niestety po nocnej ulewie ściana jest pokryta zaciekami, które nie znikną z kluczowych miejsc aż do późnego popołudnia. AliNinę wspominam miło z poprzedniego przejścia (RELACJA), mokrawy jest tylko pierwszy wyciąg, opcja wydaje się więc rozsądna. Dodatkowo będzie okazja do sprawdzenia ruchów na Shangri La. Prognozy na niedzielę zmieniają się na lepsze, postanawiamy więc wybrać się wyżej - pod Mały Lodowy i Ostry, co finalnie okazuje się chybionym pomysłem - jak wiadomo pogoda za nic ma ludzkie plany 😉.

Trzeci dzień w Moku i trzecie z rzędu podejście pod Mnicha - to jedna z nielicznych opcji gdy pozostałe ściany są mokre i/lub pogoda jest niepewna. Podejście mija tym razem szybciej i przyjemniej - sprzęt został pod ścianą, no i towarzyszą nam znajomi. Chmury trochę straszą, postanawiamy więc rozpocząć od 1-wyciągowej ospitowanej drogi na wschodniej wystawie - Andromedy i zadecydować później co dalej. Niestety wyraźnie idzie ku gorszemu - dlatego od razu po powrocie pod północną ścianę nie decydujemy się na realizację pierwotnego planu, tylko namawiam Anię na mega klasyk, którego jeszcze nie robiła - Międzymiastową.

Ściana północna (na której mieliśmy działać) jest mokra, dlatego też decydujemy się na kombinację, o której powiedział nam sam Piotr Korczak spotkany dwa dni wcześniej w skałach. Całą Sprężynę robiłem poprzednio (relacja) przedłużając o Płyty Kosacza, jednak opcja przejścia trzech siódemkowych (wg MT VII+, VII- i VII+) obitych wyciągów American Beauty i kontynuuwanie trzema tradowymi (V, mocne V+, VI-) jest jeszcze ciekawsza. Zwłaszcza, że 'Szalony' zareklamował 3. wyciąg AB jako jeden z najładniejszych siódemkowych wyciągów w Tatrach. Po przejściu kombinacji uważam, że American Spring (nasze określenie 😉) to kapitalna propozycja dla kogoś, dla kogo całe AB jest za trudne (górne wyciągi to już ósemki), a sama Sprężyna to trochę za mało.

Długi weekend nad Morskim Okiem – pogoda jest niestabilna a prognozy mało wiarygodne, skupiamy się więc na niskich i szybko-schnących ścianach z łatwym wycofem. W piątkowy poranek meldujemy się w czwórkę pod Mnichem, niestety deszcz weryfikuje nasze plany, postanawiamy więc wybrać się pod Zadniego Mnicha, którego odnalezienie w gęstych chmurach okazuje się nie lada wyzwaniem 😊. Na wschodniej przełączce mrok, Uskok mokry, przenosimy się na Ciemnosmreczyńską Przełączkę. Na chwilę wychodzi Słońce, postanawiamy więc wykorzystać krótkie okno i szybko wejść na szczyt granią.

Długo wyczekiwany początek sezonu w Tatrach - granica ze Słowacją nadal zamknięta, po deszczowym tygodniu wybieramy więc południową wystawę Zamarłej. W górnych partiach nadal zalega bardzo dużo śniegu, gdy docieramy więc do Dolinki Pustej, ukazuje się nam widok jak z Enversów, gdzie w ściany startuje się prosto z lodowca. Rano zacięcia i rysy są jeszcze mokre, postanawiamy więc rozpocząć od wspinania na skąpanym w Słońcu Lewym Kancie. Początkowo w planach jest Egzamin z Fizyki, jednak gdy omijamy pierwszy kruchy fragment lewą stroną, a na drugim długo błądzę w poszukiwaniu odpowiedniego (i suchego) wariantu, od trzeciego stanowiska postanawiamy zrobić kombinację najładniejszych wyciągów powyżej - jednego z Lewego Heinricha i dwóch z Mu-Mu-Mu.

O Górach Sokolich nie będę się rozpisywał - zarówno sportowe, jak i tradowe klasyki rejonu są powszechnie znane i cenione, a skały przez wielu uważane są za najładniejsze w Polsce - sam przychylam się do tej opinii. Podczas każdej wizyty staram się zebrać trochę zdjęć z wybranych dróg - tak było i tym razem, gdy udało się zrobić kilka godnych polecenia linii. Dodatkowo dorzucam pomocne linki z wyróżnionymi drogami w szerokim zakresie trudności oraz opisem wybranych tradów - warto się zapoznać.

Rudawy to bardzo ciekawa alternatywa dla często zatłoczonych Sokolików - rejon oferuje sporo świetnych dróg, zarówno ubezpieczonych, jak i tradowych. Podczas ostatniej wizyty postanowiliśmy się z bliska przyjrzeć wybranym klasykom w Dolnie Janówki, a konkretniej w grupie Pieca i Mostu oraz Krowiarek. Jest to zaledwie kropla w "morzu możliwości" jakie mamy do dyspozycji (zainteresowanych odsyłam do przewodnika Rudawy Janowickie Michała Kajcy), ale jednocześnie dobry punkt wyjściowy do zapoznania się z rejonem - na jednych z najczęściej odwiedzanych ścian na pewno się nie zawiedziemy.

Aktualizacja subiektywnej listy polecanych "średnio-trudnych" dróg wspinaczkowych w Tatrach w przedziale trudności VI- do VII+. Wykaz stworzony został na bazie nielicznych, ale cennych opracowań, jak również opinii wielu wspinaczy i własnych doświadczeń. Większość polecanych dróg oferuje ewidentne wspinanie w litej skale oraz bardzo dobrą asekurację, na liście jest też kilka dróg obitych częściowo lub "na sportowo". Poza "klasykami" i pozycjami bardzo popularnymi, na liście umieściłem również ciekawe historyczne drogi na mniej uczęszczanych ścianach oraz ładne linie z ostatnich lat, które już zyskały uznanie, lub/i zostały logicznie wytyczone w interesujących miejscach. Uwagi i sugestie mile widziane, nie pozwólmy pięknym drogom zarastać 😊.

Aktualizacja subiektywnej listy polecanych "łatwych" dróg wspinaczkowych w Tatrach w przedziale trudności III do V+. Wykaz stworzony został na bazie własnych doświadczeń, kilku istniejących opracowań oraz opinii innych wspinaczy. Wymienione drogi oferują atrakcyjne wspinanie oraz dobre lub bardzo dobre możliwości asekuracji (własnej i częściowo stałej). Użyte określenie "drogi łatwe" jest umowne, do zestawienia należy podejść z rozsądkiem, a cele dobierać na miarę swoich możliwości oraz doświadczenia. Pod uwagę wziąć również trzeba ważną kwestię podejścia pod ścianę/drogę oraz sposobu zejścia/zjazdów.

Wybrane zdjęcia o tematyce wspinaczkowej i górskiej, które nie zostały umieszczone w osobnych wpisach w roku 2020.

Miniony sezon zimowy zakończył się przedwcześnie, z powodu zamknięcia TPN-u oraz granicy ze Słowacją. Jego zwieńczeniem miał być kwietniowy wyjazd w Alpy, w związku z czym szczyt zimowej działalności szykowany był na marzec, kiedy to w planach było zrobienie kilku długich dróg w Tatrach. Niestety plany te trzeba było odłożyć i schować dziabki do szafy dużo wcześniej niż było to zakładane. Finalnie więc sezon zamknął się dla mnie 9 drogami tatrzańskimi, kilkoma wizytami w ogródkach drytoolowych (relacja tylko ze Złotej Góry dla uzupełnienia topo) oraz bardzo nielicznymi dniami z turami na nogach. Miłym akcentem było tygodniowe oderwanie się od wczesno-zimowego mroku i wspinanie w cieplej skale na Sycylii.

Warunki wysoko w górach kiepskie, postanawiamy więc spróbować czegoś łatwo dostępnego ale zarazem będącego na naszym skromnym limicie - posiadające świetną asekurację Szare Zacięcie (zimowe 7/7+) nadaje się idealnie. Tak się składa, że drogę robiliśmy razem zeszłego lata (RELACJA), dlatego wiemy mniej więcej czego się spodziewać. W planach nie było jednak nocnego 20-centymetrowego opadu mokrego śniegu i temperatury powyżej zera z dalszym opadem w ciągu dnia, co bez wątpienia obniża nasze szanse na powodzenie akcji.

Z powodu słabych warunków wspinaczkowych i odwilży postanawiamy skrócić pobyt w Zbójnickiej Chacie o jeden dzień. Chcąc jednak obóz zakończyć mocniejszym akcentem, planujemy zatrzymać się przy Lodospadzie Veverki i po jego przejściu zrobić drogę, której nazwa wzięła się od bardzo charakterystycznego zacięcia, które (póki co i oby tak zostało) przejść trzeba w całości na własnej asekuracji. W skrócie rozgrzewka na lodzie (WI4), 3-4 łatwiejsze wyciągi (M3-M4) i danie główne (M6+ czyli ZT 7-) oraz wygodny powrót pod ścianę zjazdami.

Drugiego dnia obozu, z powodu prognozowanego bardzo silnego wiatru i słabych warunków na wyżej położonych ścianach, długo zastanawiamy się czy wspinanie na czymkolwiek poza Sławkowską Kopą będzie miało szansę powodzenia. Kolejne dni nie wróżą jednak poprawy sytuacji, postanawiamy więc zafundować sobie „szkocką” przygodę na (teoretycznie) niezbyt trudnej drodze na Baniastej Turni (słow. Kupola). Pod ścianę ruszamy na dwa zespoły – koledzy ruszają godzinę przed nami zakładając ślad, dzięki czemu doganiamy ich już na początku drogi, która startuje wyraźnym żlebem pomiędzy skałami.

Droga zrobiona podczas obozu zimowego KW Bielsko-Biała w Dolinie Staroleśnej. Po dotarciu do Zbójnickiej Chaty i zrzuceniu z siebie ciężkich plecaków w czwórkę ruszamy w kierunku Baniastej Turni, spod której jednak zaliczamy odwrót – trzeba torować po mocnym opadzie, wieje silny wiatr, jest też późno. Pozostaje opcja rezerwowa, czyli mocno przewiana Sławkowska Kopa i droga, którą można szybko zrobić przed zmrokiem – na taką okoliczność Dáma s péřovkou jest idealna. Ania i Szymon wracają do schroniska, wiążę się z Michałem i zaczynamy wspinanie. Droga wiedzie środkiem trójkątnej ściany (trujholnika) opadającej spod Warzęchowego Przechodu (Slavkovská Priehyba), pomiędzy Warzęchowymi Strażnicami i Sławkowską Kopą.

Po opublikowaniu list polecanych dróg letnich w Tatrach dostałem sporo pytań o podobne zestawienie z drogami zimowymi. Na Internecie w kilku miejscach znaleźć można artykuły na ten temat, brak jednak bardziej kompleksowego opracowania. Dlatego też, bazując na własnych doświadczeniach oraz sugestiach innych zimowych wspinaczy, postanowiłem temat napocząć - bo tak naprawdę to lista „wyjściowa” do dalszego uzupełnienia i korygowania. Wykaz jest SUBIEKTYWNY i ma na celu zebranie wykazu ciekawych dróg zimowych, a nie ocenę tego czy są „łatwe” czy „trudne”.

Wycieczka skiturowa na Hali Gąsienicowej. Podejście przez Liliowe na Przełęcz Świnicką, zjazd, podejście pod Karb, zjazd, podejście pod Zawrat, zjazd do Murowańca i dalej do Brzezin.