Powrót na Osterwę po tygodniu, tym razem w trójkowym, męskim zespole – na celownik obieramy dwa sportowe klasyki. Poranna wilgoć i niepewna pogoda powodują, że zaczynamy od drogi krótszej – biegnącej blisko północno-wschodniego kantu ściany Shangri La (VIII). Wizytówką drogi i jednym z ładniejszych odcinków w całym rejonie jest lekko przewieszona, choć dobrze urzeźbiona płyta na drugim wyciągu. Po południu warunki robią się bardzo dobre (choć kilka razy straszy opadem), czas więc na danie główne – Správny čas (VIII). Jest to jedna z najczęściej powtarzanych ósemkowych dróg na ścianie i nie ma się co dziwić – jej uroda, trzymające trudności i spora różnorodność powodują, że wspinanie daje mnóstwo satysfakcji.

Długi weekend spędzamy w Rudawach, gdy jednak trzeciego dnia wspinania okazuje się, że w Tatrach jest szansa na okno pogodowe – bez wahania postanawiamy przenieść się 500 kilometrów by rozpocząć w nich wreszcie sezon letni. Wysoko w górach nadal mnóstwo śniegu, jest jednak miejsce w którym bez problemu można wspinać się nawet wczesną wiosną – Galeria Osterwy. Po wieczornej ulewie skała z rana jest lekko wilgotna, z każdą minutą jest jednak coraz lepiej, a gdy Słońce pojawia się na ścianie – warunki robią się idealne. Zaczynamy od tradowego mega-klasyka, drogi tria Dieška-Halás-Marek (VII-), na którą wracam po kilku latach (RELACJA). Na drugi cel obieramy sportową Carpe Diem (VIII-), która mimo iż powstała całkiem niedawno (2015) – już zyskała miano jednej z najładniejszych linii na ścianie.

Opracowanie dotyczące wspinaczkowych klasyków Dolomitów w przedziale trudności IV do VIII+ (7a+), obejmujące również wybrane nowoczesne drogi. Lista powstała na bazie przewodników książkowych (m.in. Bernardi i Rockfax) i internetowych, wybranych artykułów oraz popularności wybranych linii. Część dróg udało mi się również zweryfikować osobiście i mam nadzieję, że proces ten będę kontynuował 😊. Póki co poza samą listą we wpisie znajdziecie wybrane zdjęcia z opisem - po 1-2 z każdej robionej drogi/ściany, więcej w poszczególnych relacjach (polecam w zakładce LISTA DRÓG ustawić filtr Rejon na Dolomity). Przy kolejnej aktualizacji postaram się umieścić tekst zawierający krótki komentarz na temat dróg oraz informacje na temat rejonów i ścian.

Możliwości działania w minionym sezonie zimowym były mocno ograniczone. Świetne warunki na początku grudnia ustąpiły miejsca długiemu okresowi kiepskiej pogody - przez kilka kolejnych tygodni dostępne były jedynie niskie i blisko położone ściany. O długich i odległych drogach można było zapomnieć zarówno z powodu pogody, jak i zamkniętej granicy ze Słowacją. Wiosna nie okazała się łaskawsza - śniegi i mrozy nie odpuszczały aż do końca kwietnia (!), a oczekiwane betony nie nadeszły - jedyne krótkie okienko pojawiło się początkiem maja. W tych okolicznościach udało uzbierać się 10 dróg (i 3 lodospady), a okres niepogody w górach wykorzystać na odwiedziny rejonów drytoolowych. Zapraszam na krótkie podsumowanie zawierające zestawienie wszystkich relacji oraz galerię.

Góry Sokole, czyli popularne Sokoliki, przez wielu uważane są za najładniejszy rejon wspinaczkowy w Polsce, a ich sportowe oraz tradowe klasyki są powszechnie znane i cenione. Co ważne - granitowe skały obfitują w górskie formacje (rysy, zacięcia, kominy) oraz tarciowe płyty, co świetnie przygotowuje do wspinania w Tatrach i Alpach. W aktualizowanym co jakiś czas wpisie znajdziecie informacje na temat polecanych dróg oraz zdjęcia niektórych z nich. Dodatkowo dorzucam pomocne linki z wyróżnionymi drogami w szerokim zakresie trudności oraz ciekawe zestawienia tradów wraz z komentarzami.

Filar MSW to zimowy ultra-klasyk i jednocześnie jedna z najdłuższych dróg ścianowych w całych Tatrach – linia ma ok. 1600 metrów (sama deniwelacja - 880). Znaczną część drogi co prawda przechodzi się na lotnej (odcinki wspinaczkowe znajdują się Wielkim Kominie i w kopule szczytowej), mimo tego jest to znacznie poważniejsza propozycja od sąsiedniej Direttissimy, przeznaczona dla doświadczonych i rozwspinanych zespołów. Oczywiście na drogę warto wybrać się w dobrych warunkach (zmrożone trawy, betony, sucha skała w trudnościach), ponieważ jednak tegoroczny sezon takimi nas nie uraczył, postanowiliśmy wbrew temu spróbować tuż na jego zakończenie.

Gdy przed powrotem z majówkowego wspinania na Hvarze (RELACJA) okazało się, że w Paklenicy przestało padać, nie mogliśmy się powstrzymać by po drodze nie zrobić „czegoś” na Anićy Kuk. Wybór pada na nową (2020) linię legend chorwackiego wspinania, Borisa Čujića i Ivicy Matkovića – Besmrtnici (tłum. Nieśmiertelni). Droga biegnie w bliskim sąsiedztwie słynnej Mosoraški i oferuje 360 metrów wspinania z wyciągami od 5c do 6c, o zdecydowanie mniej siłowym charakterze niż kilka innych lokalnych klasyków. Nie napotkaliśmy informacji o polskim przejściu, linię jako bardzo ładną polecili nam Chorwaci podczas wizyty kilka miesięcy wcześniej, a według opinii autorów ma ona szansę stać się współczesnym klasykiem.

Wyjazd na tegoroczną majówkę okazał się nie lada wyzwaniem, nie tylko ze względu na obostrzenia covidowe, ale i kiepską pogodą w większości rejonów do których można się było wybrać. Do tego doszły problemy z nieważnym dowodem i paszportem, ale to już inna historia 😉. Stanęło na Chorwacji - mimo iż zarówno w Paklenicy jak i prawie całej kontynentalnej części kraju miało padać, liczyć można było na jedno z najmniejszą ilością opadów miejsc w Europie - wyspę Hvar. Kilka lat temu miałem okazję spędzić jeden dzień na położonym tuż nad morzem Cliffbase (Šuplja Stina), zarządzanym przez Słowaka Mira - miejsce wydawało się wręcz idealne na krótki (4-dniowy) wiosenny pobyt.

Droga Starka-Uchmańskiego na ścianie czołowej północno-wschodniego filara Mięguszowieckiego Szczytu Wielkiego robiona zimowo-klasycznie to bardzo ładna i zajmująca linia. Droga o letniej cyfrze VI, zimą wyceniana obecnie na M7- (oryginalnie M7), głównie z powodu nagromadzenia szóstkowych trudności niż oceny najtrudniejszego miejsca. By przejść ją jeszcze w bieżącym sezonie musieliśmy wykazać się niemałą determinacją – za pierwszym podejściem zrezygnować musieliśmy tuż przed wyjazdem, a dwa poprzednie weekendy zaliczaliśmy wycof spod ściany – najpierw z powodu niespodziewanego opadu, później bardzo mocnego wiatru. W końcu jednak doczekaliśmy się - w Tatrach mimo kwietnia warunki jak w środku zimy, a śniegu nadal dosypuje!

Początkiem kwietnia zima nadal w natarciu, w wielkanocny poniedziałek udajemy się więc ponownie do Morskiego Oka, podobnie jak tydzień wcześniej z zamiarem wspinania na Czołówce MSW. Ostatnio do zmiany planów zmusił nas opad śniegu, tym razem – mocny wiatr zrzucający ze ściany porządne pyłówki, próba rozpoczęcia wspinania kończy się szybkim wycofem. Przenosimy się więc na coś łatwiejszego i mniej narażonego na wiatr – nową (12.2020) drogę na Progu Mnichowym, Smutnej Zabawy (M5), łączącą się po trzech wyciągach z popularnym klasykiem, Wesołej Zabawy (M4+).

Bula jak wiadomo do dużych i poważnych ścian nie należy, pozwala jednak wspinać się w słabych warunkach. W Moku stawiamy się z ambitnym planem przejścia długo planowanej drogi, okazuje się jednak iż nocny opad przeciągnął się do rana. Gdy przestaje sypać nie pozostaje nic innego jak udać się na popularną grzędę. Wybór jest spory, znajdą się i trudne propozycje, aktualne orientacyjne foto-topo opracował Kuba Radziejowski (LINK). Namawiam Michała na przejście Się nie robi (M6+), którego kluczowy (świetny) wyciąg już kiedyś robiłem - czas na dokończenie drogi.

Drytoolowy rejon w Częstochowie - kamieniołom Złota Góra. Załączam zdjęcia z dróg (różne daty) oraz topo wszystkich sektorów autorstwa Artura "Gumy" Pierzchniaka i mapkę. W Sektorze 1 fajne są m.in. rysowe 40 Rozbójników (D6), długie Klasztor Shaolin (D6+) i płytowe Janko Papież (D7+). W Sektorze 2 z łatwiejszych ciekawe Miting Zacięcie (D5+) i Huzar (D5+), z trudniejszych (choć raczej przecenionych) Kuźnia Mocy (D7) i Poligony (D7+). Uwaga - na drogach Spójnia Są i Czarna Orka wycięte spity! Na najnowszym Sektorze (3) czyli Złotym Stoku najładniejsze są Pomarańcza (D6), Riko Grzywa (D7-) i Biały Miś (D7).

Krakowski kamieniołom wapienny na Zakrzówku to bardzo popularny rejon drytoolowy, głównie ze względu na sporą liczbę dróg (ponad 30) oraz ich przystępność (M5-M7+) - miejsce świetnie nadaje się dla początkujących jak i średnio-zaawansowanych. Do dyspozycji pod dziaby mamy dwie ściany - tzw. Niski Mur i Wysoki Mur, większość ruchu skupia się na pierwszej z nich. Obicie jest przeważnie komfortowe, a wyceny przystępne - szczególnie na popularnych drogach, na których chwyty i stopnie są dobrze wyrobione. Dwa klasyki na niższej ścianie to Afirmacja (M6+) oraz Benga Benga (M7), na wyższej ciekawe są m.in. Czarne Zacięcie (M5+), Nie ma rysy bez kolców (M6), Rdzawa Płytka (M6+) i Firewall (M7+). Załączam zdjęcia z kilku wizyt (aktualizowane) oraz topo.

Cel na ten dzień jest zupełnie inny, ponieważ jednak trzeci członek zespołu doświadcza bardzo nietypowej przypadłości (😉), zgadzamy się przełożyć akcję i mrok północnej ściany zamieniamy na tonącą w Słońcu zachodnią wystawę Kościelca. Na miejscu zastajemy warunki niczym na alpejskich turniach rejonu Mont Blanc – dojście po betonach, a granitowe płyty nagrzane i suche jak pieprz. Ale ponieważ nie zabraliśmy butów wspinaczkowych, pozostaje trzymanie się planu i drytoolowe przejście drogi Stanisławskiego, wycenianej w tym stylu na ok. M5+. Ku naszej uciesze na dwóch kluczowych wyciągach zachowało się trochę lodu, dzięki czemu użycie raków i dziabek ma sens.

Wizyta w Białej Wodzie i Dolinie Ciężkiej – w planach była jedna z dróg na północnych ścianach, ale po kilku godzinach rekonesansu okazało się, że warunki na tych wystawach są fatalne (masy sypkiego śniegu). Na pocieszenie pozostało nam podziwianie świetnych widoków oraz przejście Ciężkiego Lodospadu (słow. Český ľad) – jednego z klasyków doliny, oferującego w zależności od stopnia wylania i wariantów trudności od WI3 do WI4+. Dla mnie to powrót na ten lód po latach, poprzednio byłem na nim w 2015 i 2016 – linkuję relacje dla porównania warunków.

Mimo świeżego opadu pakujemy się na dwa dni do Moka. Podejście pod Czołówkę weryfikuje nasze plany, zakładamy ślad i długo kopiemy się pod ścianę, która wygląda bardzo kiepsko - płyty, rysy i trawy zalepione są twardą śniegową skorupą zakrywającą chwyty. Plan na kolejny dzień od razu odpada, skoro jednak już jesteśmy pod ścianą, decydujemy się na wspinanie - licząc się z konsekwencjami i ewentualnym wycofem. Wybrany przez nas Prawy Dziadek (letnie VI+, zimą wyceniany kiedyś na M7, obecnie ok. M6+) na papierze prezentuje się w miarę przystępnie porównując do robionego przez nas rok temu Szarego Zacięcia czy Starka, letnie wyceny są jednak złudne, szczególnie przy złych warunkach – dlatego też na drodze spędzimy sporo czasu i łatwo nie będzie.

Ciekawy sektor drytoolowy w okolicach Krakowa, oferujący ok. 16 linii w przedziale trudności od M5 do M8+. O łatwą cyfrę raczej ciężko, jest to jednak świetny poligon treningowy pod kątem wspinania w górach – mamy sporo rys, krawądek, czujnych połogów, zacięć i okapików. Załączam zdjęcia (zrobione podczas różnych wizyt) z wybranych dróg, mapkę oraz zbiorcze topo z Drytoolingu - tam też znajdziecie więcej informacji o regionie. Do M7+ polecam KW Chlanie i Wspinanie (przyjemne M5), Paladyni Wędki (świetne, ok. M7), Człowiek który przeleciał Krakowskie Kobiety (ciągowe, M7) i Kapitan Buła (zróżnicowane, ok. M7+/M8-).

Od kilku tygodni w Tatrach mamy do czynienia z fatalnymi warunkami wspinaczkowymi. Nieliczne dni bez opadów, dużego mrozu i wiatru umożliwiają (niezbyt jednak efektowne) działanie na nisko położonych, niewysokich ścianach. Kolejny weekend zapowiada się podobnie, a okno pogodowe trwać ma zaledwie kilka godzin – postanawiamy spróbować je wykorzystać by zrobić jedną z planowanych na ten sezon dróg. Tragikomédia to krótka linia z jednym trudnym wyciągiem (M7), przewieszonym i czysto skalnym – śnieg się więc go nie ima. Dodatkowo powrót pod ścianę po zakończeniu wspinania umożliwiają zjazdy drogą Silvestrovské Blues. Jest to więc dobry cel również na gorsze warunki, niepewną pogodę lub gdy wyżej działać się nie da.

Opracowanie powstało na bazie wybranych materiałów, opinii wielu doświadczonych wspinaczy oraz własnych przejść i obserwacji działań innych. Wykaz jest mocno wybiórczy i NIE obejmuje wszystkich ciekawych mikstowych linii w Tatrach – jego celem jest zebranie największych zimowych „klasyków” oraz niektórych potencjalnych celów w każdej z głównych dolin. Finalnie zrezygnowałem z podziału na drogi „łatwe” i „średnio-trudne” – w zimie są to bowiem pojęcia względne, dodatkowo sporo linii o niższej wycenie może zainteresować również wspinaczy bardziej doświadczonych. Ponieważ jednak sporo pozycji wymaga dodatkowego komentarza, w części opisowej zawarłem informacje uzupełniające dotyczące poszczególnych dolin, ścian i dróg - warto się z nimi zapoznać.

Kamieniołom na górze Wdżar położonej tuż nad Przełęczą Snozka to bardzo klimatyczna miejscówka oferująca 13 drytoolowych dróg. Kilka łatwiejszych linii od M3+ do M6 (nr 1-4 i 11-13) oferuje wspinanie o górskim charakterze, droga nr 5 jest już dłuższa i trudniejsza (M6+) - możemy się na niej dogrzać jeżeli planujemy działanie na głównym murze. Drogi na tej ścianie (nr 6-10) są bowiem długie i dość wymagające jak na swoje wyceny (M6+ do M7+) - warto je jednak polecić bo oferują kawał porządnego wspinania w lekko przewieszonych płytach i rysach. Skała to twardy andezyt, nie ma więc problemów z mikro-kruszyzną, oczywiście trzeba uważać na większe bloczki skalne. Załączam kilka zdjęć ze wspinania, wrysowane linie dróg, zbiorcze topo z Drytoolingu oraz mapkę.

Drytoolowy sektor w Częstochowie położony niedaleko opisywanej już Złotej Góry. Do dyspozycji jest 26 dróg, najwięcej w przedziale D5-D7 plus kilka trudniejszych - są zarówno piony, zacięcia jak i okapiki. Z robionych polecam szczególnie, idący wzdłuż szerokiej diagonalnej rysy, siłowy Smak tabaki (D6/6+), prowadzącą zacięciem Duszę Wojownika (ok. D5+, w topo błędnie D7) oraz świetną Ostatnią myśl (D7) z długą cienką ryską jakby stworzoną pod dziaby. Podobnie jak na rejonie obok do czynienia mamy z miękkim wapieniem, ze skały więc trochę się sypie. Załączam kilka zdjęć z dróg, topo autorstwa Artura "Gumy" Pierzchniaka i mapkę.

Warunki wspinaczkowe na większości ścian w Tatrach nadal są kiepskie, do tego doszedł mróz – sensowna opcja to więc droga po wypukłych formacjach na słonecznej wystawie. Udajemy się do Doliny Kieżmarskiej, na celownik obierając Południowy Filar Skrajnej Rzeżuchowej. Niestety na miejscu czekają przykre niespodzianki – dużo niższa temperatura niż zapowiadana (-17), nieprzedeptany szlak do Doliny Jagnięcej oraz pokryta luźnym śniegiem ściana, Słońce początkiem zimy jest bowiem za nisko. Nie odpuszczamy jednak ale torujemy wyżej pod Kozią Kopkę, na której świeci – próbujemy więc spróbować nietrudny, popularny latem Filar Puškáša.

Kilka zdjęć z Doliny Wielickiej, w której przywitaliśmy Nowy Rok. Kiepskie warunki wspinaczkowe nie pozwoliły podziałać na żadnej z okolicznych ścian, na dodatek z powodu silnego wiatru i nawianego śniegu nie udało się nawet wyjść turystycznie powyżej górnego piętra doliny. Z powodu nagłego zamknięcia schronisk (znowu Covid) Słowację musimy opuścić już następnego dnia. W drodze powrotnej odwiedzamy Dolinę Staroleśną i przechodzimy słabo wylany Lodospad Veverki. Podchodzimy jeszcze pod droge mikstową na ścianie powyżej (Niżniej Królewskiej Baszcie), w zastanych warunkach brakło by nam jednak czasu by zrobić ją przed zmrokiem - tym razem więc odpuszczamy.

Filar Kopy Spadowej to ładna alpiniada z czterema trudniejszymi odcinkami skalnymi – z powodu dość skomplikowanego zejścia warto wybrać się na nią w dogodnych warunkach. Bardzo mała ilość śniegu oraz ograniczone możliwości działania (Słowacja zamknięta z powodu Covida) spowodowały, że w grudniu 2020 drogą zainteresowało się kilka zespołów 😉. Mimo krótkiego dnia i konieczności działania car-to-car (zamknięte schronisko), decydujemy się w 4-osobowym składzie również na nią wybrać – wybór okazuje się słuszny, linia jest ciekawa, a nieprzyjemne zejście wynagradzają kapitalne widoki na grań Morskiego Oka wraz z jej północnym murem. Zdecydowanie polecam.

Na pierwszą drogę w sezonie zimowym wybieramy nową (powstałą w 2019) linię rozwiązującą całą północno-wschodnią ścianę Kościelca. Deniwelacja jaką pokonujemy to około 400 metrów, długość drogi to z kolei około 700 metrów – połowa z tego to łatwy teren, który mamy do przejścia pomiędzy trzema spiętrzeniami skalnymi oraz po ostatnim z nich. Dzięki temu jest to dobra propozycja na „rozruch”, szczególnie biorąc pod uwagę szybkie i łatwe dojście oraz bezpieczne zejście szlakiem. Przy dobrych warunkach droga będzie na pewno przystępniejsza, przy brak podkładu śnieżnego oraz suchych trawach też da się ją robić, trzeba tylko zarezerwować trochę więcej czasu i wspinać się ostrożniej – tym bardziej, że nie ma gotowych stanowisk czy stałych haków w trudnościach.

W górskim wspinaniu 'zrobienie' drogi i 'cyfra' nie mają dla mnie większego znaczenia, najważniejsze jest działanie i odczuwanie – góry i ściany, skały pod rękami, przyrody wkoło oraz dzielenie tych przeżyć z innymi. Każdy moment jest ważny, cieszy sam proces wspinania i wspólnego pisania własnej historii, a efekt końcowy schodzi na dalszy plan. Liczby wcale nie muszą być jednak złe – mogą na przykład przypominać ile świetnych chwil w górach spędziliśmy. Patrząc na miniony sezon letni nie sposób nie zauważyć mi więc pewnej sumy – około 300 wyciągów (zebranych na 29 tatrzańskich i 12 alpejskich drogach) to bowiem nie sucha liczba, a nowy bagaż wspomnień i cennych doświadczeń - zarówno pięknych jak i trudnych. W ramach podsumowania wracam więc do tych wydarzeń.

Głód Tatr wywołany październikową posuchą spowodował, że w ciągu tygodnia okienka pogodowego w listopadzie, pojawiamy się w nich po raz trzeci. Tym razem ma być jeszcze chłodniej, jestem więc sceptycznie nastawiony, ale finalnie daję się namówić Ani, która chciałaby zakończyć sezon jakąś ładną i przyjemną drogą. Godzę się iść pod odległą Zamarłą pod warunkiem, że oprócz tego spróbujemy przejść jeszcze jedną linię, którą od wiosennego rekonesansu (Kombinacja Kant/Mu) mam na oku. Tak powstaje plan by zrobić znanych mi już Prawych Wrześniaków (VI+) oraz Mu-mu-mu (VIII-). Wspinanie zaczynamy przy pierwszych promieniach Słońca na ścianie, gdy tylko puszcza mróz 😊.

W Święto Niepodległości wybieramy się pod zachodnią wystawę Kościelca, nie mając pewności czy przy temperaturze lekko powyżej zera uda się efektownie powspinać. Na miejscu korygujemy swój pierwotny plan i dopiero po odczekania aż Słońce pojawi się pod ścianą postanawiamy sprawdzić nową linię z zeszłego roku, Amortyzator (VI+). Droga jest ciekawą alternatywą dla Sprężyny lub w przypadku robienia tylko pierwszego wyciągu – jej ambitniejszym wariantem startowym. Do powtórzeń zachęca nie tylko lita skała, ale i pół-sportowa asekuracja oraz stanowiska zjazdowe, co w przypadku niepewnych warunków jest bardzo komfortowe. Podczas szpejenia okazuje się, że nie spakowałem sprzętu osobistego – ale przecież to nie powód by rezygnować z działania!

Po wyjątkowo brzydkim październiku, na początku listopada w Tatry wraca jesień – mimo niskiej temperatury jest sucho i słonecznie, można więc powspinać się na południowych i zachodnich wystawach. Na Słowacji lockdown, wybór pada więc na Zamarłą – jakość skały i duży wybór dróg rekompensują długie podejście, trzeba jednak liczyć się z tłumami. Zaczynamy od Komarnickich (V+), z rzadko obecnie robioną górną częścią drogi, po czym dysponując mniejszą liczbą czasu niż zakładaliśmy, decydujemy się na krótką, nową linię wyprowadzającą na Zmarzłą Przełęcz  - Lato w Kobylanach (VI+).

Głównym celem weekendowej wizyty w Paklenicy miał być należący do słynnej „Trylogii” Klin 6c+ (Mosoraški i Velebitaški już zrobione) i na niego właśnie zmierzamy w sobotni poranek. Pod ścianą okazuje się jednak, że kluczowy fragment drogi jest zalany i po konsultacji z doświadczonymi lokalsami decydujemy się zmienić plan i spróbować innego upatrzonego klasyka, Albatrosa (6c+, w starym topo 7a). Na drodze zdecydowanie najtrudniejszy jest pierwszy wyciąg, na kolejnych nadal czeka jednak dużo niebanalnego wspinania – jak się później okazuje bardziej wymagającego niż zakładaliśmy.