Mimo świeżego opadu pakujemy się na dwa dni do Moka. Podejście pod Czołówkę weryfikuje nasze plany, zakładamy ślad i długo kopiemy się pod ścianę, która wygląda bardzo kiepsko - płyty, rysy i trawy zalepione są twardą śniegową skorupą zakrywającą chwyty. Plan na kolejny dzień od razu odpada, skoro jednak już jesteśmy pod ścianą, decydujemy się na wspinanie - licząc się z konsekwencjami i ewentualnym wycofem. Wybrany przez nas Prawy Dziadek (letnie VI+, zimą wyceniany kiedyś na M7, obecnie ok. M6+) na papierze prezentuje się w miarę przystępnie porównując do robionego przez nas rok temu Szarego Zacięcia czy Starka, letnie wyceny są jednak złudne, szczególnie przy złych warunkach – dlatego też na drodze spędzimy sporo czasu i łatwo nie będzie.

Ciekawy sektor drytoolowy w okolicach Krakowa, oferujący ok. 16 linii w przedziale trudności od M5 do M8+. O łatwą cyfrę raczej ciężko, jest to jednak świetny poligon treningowy pod kątem wspinania w górach – mamy sporo rys, krawądek, czujnych połogów, zacięć i okapików. Załączam zdjęcia (zrobione podczas różnych wizyt) z wybranych dróg, mapkę oraz zbiorcze topo z Drytoolingu - tam też znajdziecie więcej informacji o regionie. Do M7+ polecam KW Chlanie i Wspinanie (przyjemne M5), Paladyni Wędki (świetne, ok. M7), Człowiek który przeleciał Krakowskie Kobiety (ciągowe, M7) i Kapitan Buła (zróżnicowane, ok. M7+/M8-).

Od kilku tygodni w Tatrach mamy do czynienia z fatalnymi warunkami wspinaczkowymi. Nieliczne dni bez opadów, dużego mrozu i wiatru umożliwiają (niezbyt jednak efektowne) działanie na nisko położonych, niewysokich ścianach. Kolejny weekend zapowiada się podobnie, a okno pogodowe trwać ma zaledwie kilka godzin – postanawiamy spróbować je wykorzystać by zrobić jedną z planowanych na ten sezon dróg. Tragikomédia to krótka linia z jednym trudnym wyciągiem (M7), przewieszonym i czysto skalnym – śnieg się więc go nie ima. Dodatkowo powrót pod ścianę po zakończeniu wspinania umożliwiają zjazdy drogą Silvestrovské Blues. Jest to więc dobry cel również na gorsze warunki, niepewną pogodę lub gdy wyżej działać się nie da.

Opracowanie powstało na bazie wybranych materiałów, opinii wielu doświadczonych wspinaczy oraz własnych przejść i obserwacji działań innych. Wykaz jest mocno wybiórczy i NIE obejmuje wszystkich ciekawych mikstowych linii w Tatrach – jego celem jest zebranie największych zimowych „klasyków” oraz niektórych potencjalnych celów w każdej z głównych dolin. Finalnie zrezygnowałem z podziału na drogi „łatwe” i „średnio-trudne” – w zimie są to bowiem pojęcia względne, dodatkowo sporo linii o niższej wycenie może zainteresować również wspinaczy bardziej doświadczonych. Ponieważ jednak sporo pozycji wymaga dodatkowego komentarza, w części opisowej zawarłem informacje uzupełniające dotyczące poszczególnych dolin, ścian i dróg - warto się z nimi zapoznać.

Kamieniołom na górze Wdżar położonej tuż nad Przełęczą Snozka to bardzo klimatyczna miejscówka oferująca 13 drytoolowych dróg. Kilka łatwiejszych linii od M3+ do M6 (nr 1-4 i 11-13) oferuje wspinanie o górskim charakterze, droga nr 5 jest już dłuższa i trudniejsza (M6+) - możemy się na niej dogrzać jeżeli planujemy działanie na głównym murze. Drogi na tej ścianie (nr 6-10) są bowiem długie i dość wymagające jak na swoje wyceny (M6+ do M7+) - warto je jednak polecić bo oferują kawał porządnego wspinania w lekko przewieszonych płytach i rysach. Skała to twardy andezyt, nie ma więc problemów z mikro-kruszyzną, oczywiście trzeba uważać na większe bloczki skalne. Załączam kilka zdjęć ze wspinania, wrysowane linie dróg, zbiorcze topo z Drytoolingu oraz mapkę.

Drytoolowy sektor w Częstochowie położony niedaleko opisywanej już Złotej Góry. Do dyspozycji jest 26 dróg, najwięcej w przedziale D5-D7 plus kilka trudniejszych - są zarówno piony, zacięcia jak i okapiki. Z robionych polecam szczególnie, idący wzdłuż szerokiej diagonalnej rysy, siłowy Smak tabaki (D6/6+), prowadzącą zacięciem Duszę Wojownika (ok. D5+, w topo błędnie D7) oraz świetną Ostatnią myśl (D7) z długą cienką ryską jakby stworzoną pod dziaby. Podobnie jak na rejonie obok do czynienia mamy z miękkim wapieniem, ze skały więc trochę się sypie. Załączam kilka zdjęć z dróg, topo autorstwa Artura "Gumy" Pierzchniaka i mapkę.

Warunki wspinaczkowe na większości ścian w Tatrach nadal są kiepskie, do tego doszedł mróz – sensowna opcja to więc droga po wypukłych formacjach na słonecznej wystawie. Udajemy się do Doliny Kieżmarskiej, na celownik obierając Południowy Filar Skrajnej Rzeżuchowej. Niestety na miejscu czekają przykre niespodzianki – dużo niższa temperatura niż zapowiadana (-17), nieprzedeptany szlak do Doliny Jagnięcej oraz pokryta luźnym śniegiem ściana, Słońce początkiem zimy jest bowiem za nisko. Nie odpuszczamy jednak ale torujemy wyżej pod Kozią Kopkę, na której świeci – próbujemy więc spróbować nietrudny, popularny latem Filar Puškáša.

Kilka zdjęć z Doliny Wielickiej, w której przywitaliśmy Nowy Rok. Kiepskie warunki wspinaczkowe nie pozwoliły podziałać na żadnej z okolicznych ścian, na dodatek z powodu silnego wiatru i nawianego śniegu nie udało się nawet wyjść turystycznie powyżej górnego piętra doliny. Z powodu nagłego zamknięcia schronisk (znowu Covid) Słowację musimy opuścić już następnego dnia. W drodze powrotnej odwiedzamy Dolinę Staroleśną i przechodzimy słabo wylany Lodospad Veverki. Podchodzimy jeszcze pod droge mikstową na ścianie powyżej (Niżniej Królewskiej Baszcie), w zastanych warunkach brakło by nam jednak czasu by zrobić ją przed zmrokiem - tym razem więc odpuszczamy.

Filar Kopy Spadowej to ładna alpiniada z czterema trudniejszymi odcinkami skalnymi – z powodu dość skomplikowanego zejścia warto wybrać się na nią w dogodnych warunkach. Bardzo mała ilość śniegu oraz ograniczone możliwości działania (Słowacja zamknięta z powodu Covida) spowodowały, że w grudniu 2020 drogą zainteresowało się kilka zespołów 😉. Mimo krótkiego dnia i konieczności działania car-to-car (zamknięte schronisko), decydujemy się w 4-osobowym składzie również na nią wybrać – wybór okazuje się słuszny, linia jest ciekawa, a nieprzyjemne zejście wynagradzają kapitalne widoki na grań Morskiego Oka wraz z jej północnym murem. Zdecydowanie polecam.

Na pierwszą drogę w sezonie zimowym wybieramy nową (powstałą w 2019) linię rozwiązującą całą północno-wschodnią ścianę Kościelca. Deniwelacja jaką pokonujemy to około 400 metrów, długość drogi to z kolei około 700 metrów – połowa z tego to łatwy teren, który mamy do przejścia pomiędzy trzema spiętrzeniami skalnymi oraz po ostatnim z nich. Dzięki temu jest to dobra propozycja na „rozruch”, szczególnie biorąc pod uwagę szybkie i łatwe dojście oraz bezpieczne zejście szlakiem. Przy dobrych warunkach droga będzie na pewno przystępniejsza, przy brak podkładu śnieżnego oraz suchych trawach też da się ją robić, trzeba tylko zarezerwować trochę więcej czasu i wspinać się ostrożniej – tym bardziej, że nie ma gotowych stanowisk czy stałych haków w trudnościach.

W górskim wspinaniu 'zrobienie' drogi i 'cyfra' nie mają dla mnie większego znaczenia, najważniejsze jest działanie i odczuwanie – góry i ściany, skały pod rękami, przyrody wkoło oraz dzielenie tych przeżyć z innymi. Każdy moment jest ważny, cieszy sam proces wspinania i wspólnego pisania własnej historii, a efekt końcowy schodzi na dalszy plan. Liczby wcale nie muszą być jednak złe – mogą na przykład przypominać ile świetnych chwil w górach spędziliśmy. Patrząc na miniony sezon letni nie sposób nie zauważyć mi więc pewnej sumy – około 300 wyciągów (zebranych na 29 tatrzańskich i 12 alpejskich drogach) to bowiem nie sucha liczba, a nowy bagaż wspomnień i cennych doświadczeń - zarówno pięknych jak i trudnych. W ramach podsumowania wracam więc do tych wydarzeń.

Głód Tatr wywołany październikową posuchą spowodował, że w ciągu tygodnia okienka pogodowego w listopadzie, pojawiamy się w nich po raz trzeci. Tym razem ma być jeszcze chłodniej, jestem więc sceptycznie nastawiony, ale finalnie daję się namówić Ani, która chciałaby zakończyć sezon jakąś ładną i przyjemną drogą. Godzę się iść pod odległą Zamarłą pod warunkiem, że oprócz tego spróbujemy przejść jeszcze jedną linię, którą od wiosennego rekonesansu (Kombinacja Kant/Mu) mam na oku. Tak powstaje plan by zrobić znanych mi już Prawych Wrześniaków (VI+) oraz Mu-mu-mu (VIII-). Wspinanie zaczynamy przy pierwszych promieniach Słońca na ścianie, gdy tylko puszcza mróz 😊.

W Święto Niepodległości wybieramy się pod zachodnią wystawę Kościelca, nie mając pewności czy przy temperaturze lekko powyżej zera uda się efektownie powspinać. Na miejscu korygujemy swój pierwotny plan i dopiero po odczekania aż Słońce pojawi się pod ścianą postanawiamy sprawdzić nową linię z zeszłego roku, Amortyzator (VI+). Droga jest ciekawą alternatywą dla Sprężyny lub w przypadku robienia tylko pierwszego wyciągu – jej ambitniejszym wariantem startowym. Do powtórzeń zachęca nie tylko lita skała, ale i pół-sportowa asekuracja oraz stanowiska zjazdowe, co w przypadku niepewnych warunków jest bardzo komfortowe. Podczas szpejenia okazuje się, że nie spakowałem sprzętu osobistego – ale przecież to nie powód by rezygnować z działania!

Po wyjątkowo brzydkim październiku, na początku listopada w Tatry wraca jesień – mimo niskiej temperatury jest sucho i słonecznie, można więc powspinać się na południowych i zachodnich wystawach. Na Słowacji lockdown, wybór pada więc na Zamarłą – jakość skały i duży wybór dróg rekompensują długie podejście, trzeba jednak liczyć się z tłumami. Zaczynamy od Komarnickich (V+), z rzadko obecnie robioną górną częścią drogi, po czym dysponując mniejszą liczbą czasu niż zakładaliśmy, decydujemy się na krótką, nową linię wyprowadzającą na Zmarzłą Przełęcz  - Lato w Kobylanach (VI+).

Głównym celem weekendowej wizyty w Paklenicy miał być należący do słynnej „Trylogii” Klin 6c+ (Mosoraški i Velebitaški już zrobione) i na niego właśnie zmierzamy w sobotni poranek. Pod ścianą okazuje się jednak, że kluczowy fragment drogi jest zalany i po konsultacji z doświadczonymi lokalsami decydujemy się zmienić plan i spróbować innego upatrzonego klasyka, Albatrosa (6c+, w starym topo 7a). Na drodze zdecydowanie najtrudniejszy jest pierwszy wyciąg, na kolejnych nadal czeka jednak dużo niebanalnego wspinania – jak się później okazuje bardziej wymagającego niż zakładaliśmy.

Pogoda u nas paskudna, uciekamy więc na weekend w cieplejsze i słoneczne miejsce – do Paklenicy. Głównym celem jest oczywiście największa i najładniejsza ściana w rejonie (Anica Kuk), po nocnej podróży i przy krótkim dniu trzeba jednak zacząć od czegoś łatwiejszego na rozwspin. Na taką okazję idealnie nadają się mniejsze ściany położone blisko parkingu – nasz wybór tym razem pada na polecaną  6-wyciągową Water song (6a+) na Veliki Čuk. Droga okazuje się bardzo przystępna – poza kluczowym wyciągiem inne wycenione są mocno na wyrost jak na tutejsze standardy, np. Slovenski na Debeli Kuk jest wyraźnie trudniejszy. Wspinanie jest przyjemne, szybkie i bezstresowe (świetne obicie, lita skała), gdyby ktoś szukał takiego typu drogi to na pewno się nie zawiedzie 😊.

Hrádok to rejon wspinaczkowy w paśmie górskim Vtačnik – na tym andezytowym murze skalnym o południowej wystawie znajdziemy 1-3 wyciągowe drogi z asekuracją sportową, mieszaną oraz własną. Informacje praktyczne znaleźć można m.in. w artykule na GÓRYONLINE, w moim wpisie znajdziecie natomiast nazwy niektórych polecanych dróg oraz trochę zdjęć. Aktualne (stan na 10.2020) topo z oficjalnego FANPAGE rejonu do pobrania TUTAJ – schemat z tablicy pod skałą jest bowiem mocno nieaktualny.

Zmierzając do Popradzkiego Stawu mój wzrok często przykuwało imponujące zacięcie biegnące pod okapami środkowej turni Galerii Osterwy. Jest to ostatni wyciąg linii Trojkráľové limby (VII) - jednej z najciekawszych tradowych propozycji na ścianie. Mimo skałkowego charakteru Osterwy, akurat na tej linii autorstwa słynnego Páleníčka możemy "poczuć" górski klimat wspinania. Zaledwie kilkanaście metrów obok prowadzi z kolei, sugerując się opisem, „jedna z najlepszych nowoczesnych dróg w Tatrach” - Oceľová niť (Haľkova cesta, VIII). Każda droga z osobna jest więc bez wątpienia warta zrobienia, a przejście obu pod rząd to pomysł na świetną kombinacją historyczno-sportową.

7 lipca 1930 o pierwsze przejście wschodniej ściany Gerlacha rywalizowali (wspomagani przez towarzyszy) Stanisławski i Birkenmajer. Zespół pierwszego finalnie przeszedł filar Pośredniego Gerlacha, podczas gdy rezultatem działań drugiego była prawdopodobnie pierwsza szóstkowa linia w Tatrach – tak bowiem po latach ocenione zostało gładkie zacięcie na boso (!) pokonane przez Kupczyka. Cała historia jest bardzo ciekawa i warto się z nią zapoznać*. Sama droga, jak i cała najwyżej położona w Tatrach ściana jest obecnie trochę zapomniana, dlatego też postanawiamy ją trochę „odkurzyć”. Jak się finalnie okaże, naszej 4-osobowej ekipie przyjdzie dopisać na niej również swój własny rozdział.

Ściany w Dolinie Młynickiej (zarówno w masywie Skrajnej Baszty jak i Solisk) idealnie nadają się na niepewną pogodę lub szybką akcję. Godzinne podejście i zachodnia wystawa Turni i Ściany pod Skokiem pozwalają dotrzeć pod ścianę wyspanym i oszczędzić siły, jeżeli w planach na kolejny dzień mamy jakiś odległy cel. Podczas naszej niedawnej wizyty w tym miejscu zamierzaliśmy przejść narzucającą się łańcuchówkę – Euforię (VI+) oraz Nemorálny tanec (VII+/VIII-). Niestety podczas zjazdu linią Tańca po zrobieniu pierwszej drogi okazało się, że kluczowe miejsca są mokre – wielka płyta spodobała nam się jednak tak bardzo, że postanowiliśmy szybko na nią wrócić. Na rozgrzewkę wybraliśmy tym razem w miarę nową (2018) drogę na Turni obok - Deň Zombi (VI+).

Tuż obok Hokejki na zachodniej ścianie Łomnicy, biegnie inna świetna, trudniejsza droga o zróżnicowanym charakterze - Patagonské léto (VII+/VIII-). Bardziej wymagające płytowe odcinki ubezpieczone są spitami, na pozostałych liczyć musimy na własny sprzęt, są też miejsca gdzie czekają nas spore run-outy – wszystko jednak w pewnym, litym terenie. Po dwóch tygodniach w Alpach jestem dobrze rozwspinany, gdy więc zaraz po powrocie udaje się umówić na wyjazd w Tatry z mocnym kolegą, od razu proponuję mu tę drogę. A że Dawid na Królowej Tatr jeszcze nie był, pomysł zdobycia jej w ten sposób wydaje mu się bardzo ciekawy.

Prosto z obozu w Dolomitach przenosimy się do doliny Bergell (Val Bragaglia) w Alpach Retyckich, by przejść z jedną z najładniejszych dróg w Alpach, wytyczoną przez Riccardo Cassina na Piz Badile (3308 m.). Klasyk ten był na szczycie mojej listy odkąd zacząłem się wspinać i niewiele brakło, bym zmierzył się z nim już dwa lata temu podczas obozu w Val di Mello. Wtedy jednak, po ogromnym obrywie na Piz Cengalo, cała dolina Bondasca pozostawała zamknięta. Mimo to zrezygnowaliśmy dopiero w ostatniej chwili, już spakowani i na pocieszenie pozostał Gervasutti na Punta Allievi. Teraz potwierdziło się, że była to słuszna decyzja – planowaną trasą nie dotarlibyśmy pod ścianę. Góry i tym razem poczekały.

Północne ściany Tre Cime to wspinaczkowy symbol Dolomitów, a środkowa z nich to zarazem jedna ze słynnych sześciu 'wielkich alpejskich północnych ścian'*. Kilkusetmetrowe urwiska Cim przecina wiele legendarnych linii, spośród których jedną z najbardziej przystępnych, a zarazem najpopularniejszych w całych Dolomitach, jest dzieło Emilio Comiciego i braci Dimai. Cimy od północy przyciągają ale i onieśmielają – jest to miejsce, do którego trzeba wspinaczkowo dojrzeć, by móc się z nim bezpiecznie i w dobrym stylu zmierzyć. Kilka godzin po powrocie ze wspinania na Marmoladzie musiałem odpowiedzieć sobie na pytanie czy jestem gotów 😉.

Po trzech burzowych dniach spędzonych na niższych ścianach, nadchodzi okres lepszej pogody i decydujemy wybrać się na południową ścianę Marmolady, czyli największy mur skalny Dolomitów – szeroki na ok. 2 km, dochodzący do 900 metrów wysokości i oferujący ok. 200 dróg! Naszym celem jest jedna z najpopularniejszych linii, wyprowadzająca na wierzchołek Punta Ombretta i oferująca w większości przystępne trudności z dwoma bardziej wymagającymi fragmentami. Do wycen należy podchodzić jednak z dystansem, ściana ma swoją specyfikę - na niektórych teoretycznie łatwych wyciągach można się zdziwić, do tego wybierając trudniejsze warianty w górnej części drogi czekają nas dość wymagające odcinki za 6b i 6c.

Poniedziałek to trzeci (na szczęście ostatni taki) dzień z pogodą w kratkę, dlatego też wracamy na południową ścianę Pierwszej Turni Selli - pierwszego dnia, zaraz po przyjeździe, robiliśmy tutaj drogę Delenda Carthago. Tym razem w planach mamy rozgrzewkę na tradowym klasyku (Trenker Crack) i spróbowanie Icterusa (6c+/7a w zależności od topo), o ile ściana wyschnie i nie zdąży jej ponownie zalać... Pierwsza droga jest bardzo popularna i prawie zawsze ktoś się na niej wspina – na szczęście uprzejmy zespół przepuszcza nas przodem, a my obiecujemy, że będziemy się sprężać 😊.

Po niespodziewanym nocnym opadzie, rezygnujemy z zaplanowanego tradowego klasyka na dużej ścianie – jedyną opcją jest działanie w płytach na słonecznej wystawie. Wybieramy jedną z najładniejszych miejscówek w Dolomitach z takim rodzajem wspinania – masyw Lastoni di Formin. Parkujemy na Passo Giau i wygodną ścieżką dochodzimy (ok. 40 minut) do Forcella Giau, skąd roztaczają się piękne widoki na masyw Tofany, Pelmo, Civettę i Marmoladę. Na ogromnym zachodnim murze Lastoni wytyczono sporo ciekawych dróg, obite klasyki to m.in. Supertegolina (7a) czy Nikibi (6b+), my dziś skupiamy się jednak na leżącej po drugiej stronie przełęczy południowej ścianie Spiz de Mondeval.

Obóz klubowy w Dolomitach – pomimo niepewnej sytuacji związanej z pandemią koronowirusa, udaje zarezerwować się miejsce dla ponad 30-osobowej grupy na świetnym campie (Catinaccio Rosengarten w Pozza di Fassa). Oficjalnie pobyt rozpoczynamy od poniedziałku, większość klubowiczów działa już jednak od soboty. Podobnie robimy i my – po nocnej podróży docieramy na Przełęcz Sella, w okolicy której znajduje się mnóstwo ładnych oraz łatwo dostępnych dróg, idealnie nadających się na rozwspin (z tradów polecam m.in. Vinatzera czy Kasnapoffa). Tym razem nie decydujemy się na żadną z historycznych dróg, a nowoczesną 6-wyciągową linię prowadzącą po ładnych płytach południowej ściany Pierwszej Turni, trzymającą trudności w zakresie 6a-6b.

O wspinaniu na północno-wschodniej ścianie Małego Młynarza myślałem za każdym razem widząc ją czy to z Doliny Białej Wody, czy na podejściu do Morskiego Oka (skąd robi kapitalne wrażenie). W środku tegorocznego lata nadszedł wreszcie odpowiedni moment, choć popołudniowa ulewa dzień wcześniej oraz ryzyko burzy w dzień przejścia trochę obniżyły nasze morale. Do Doliny Żabiej Białczańskiej podchodzimy większą ekipą, finalnie na wspinanie decydujemy się w na 2 dwójkowe zespoły i skręcamy w kierunku Wyżniej Skoruszowej Przełęczy, reszta rusza turystycznie na Młynarza.

Tym razem odwiedzamy zachodnią ścianę Zadniego Kościelca, gdzie w ostatnich latach, na skalnej "Piramidzie" pomiędzy Drogą Patrzykonta i Kominem Strumiły powstały nowe obite drogi. Ogródek sportowy pozwala na komforowe i przyjemne wspinanie, z możliwością wycofu w każdym momencie - idealnie nadaje się na niepewną pogodę lub szybką popołudniową akcję. Słońce w lecie pojawia się już o 11, co może być plusem przy porannych opadach, a minusem przy wysokich temperaturach. My wybieramy miejscówkę by za bardzo nie zmęczyć się przed planowanym na niedzielę odległym Małym Młynarzem oraz z powodu prognozowanej na popołudnie burzy. Po każdej z dróg szybko wraca się pod ścianę dwoma zjazdami, mając więc do dyspozycji około 5 godzin, udaje się zrobić wszystkie trzy linie.

Dwa dni po zrobieniu Schodów do Nieba wracamy na Kazalnicę, by zmierzyć się z inną, bardziej popularną ale i poważniejszą linią - Wariantami Małolata (Czyżewskiego). Droga bez wątpienia jest jednym z największych tatrzańskich klasyków - sprytnie szukająca słabych punktów centralnej, przewieszonej części Zerwy, długa i trzymająca szóstkowe trudności do końca oraz wymagająca dobrej orientacji. Ekspozycja robi wrażenie, większość wyciągów zaskakuje śmiałością, dlatego też można wybaczyć jej kilka brzydszych fragmentów oraz nieprzyjemne wyjście ze ściany. By wspinania było jeszcze więcej, wybieramy popularny wariant startowy Wędrówką Dusz – w tej wersji zaczynamy ostrogą Filara przy samym stawie i z Małolatem łączymy się po 4 wyciągach.