Ostatni dzień 2023 roku to zarazem ostatni dzień naszego tygodniowego pobytu w Palermo – przed powrotem do zimowej Polski nie wypada więc nie spędzić go na wspinaniu 😊. Ponieważ dzień wcześniej mocno wyeksploatowaliśmy się na wymagającym dla nas Orizzonti contrapposti (RELACJA), zamiast planowanej wizyty w sektorze sportowym, postanawiamy wybrać się na jeszcze jedną górską drogę – tym razem jednak taką, którą w całości poprowadzić będzie mogła Ania. Finalnie decydujemy się wrócić Santa Margherita, gdzie kilka dni wcześniej przeszliśmy Palermo in Love (RELACJA).

Po zapoznaniu się ze ścianami na skraju masywu Monte Gallo, tym razem postanawiamy wybrać się w jego głąb. O potencjale rejonu pisałem już wcześniej, ciekawych dróg cały czas przybywa. Jedną z nich jest Diretta Amari (7a, 12 wyc.) otwarta w roku 2022 przez Filipa Babicza (INFO). Mimo rekomendacji samego autora nie udaje mi się przekonać potencjalnego partnera, pozostaje więc jak zawsze liczyć na asystę dzielnej Ani 😊. Pod drogą nie decydujemy się jednak na spróbowanie – wizja prowadzenia wielu wymagających wyciągów w 80% na własnej asekuracji przy braku pełnej sprawności i krótkim dniu z góry skazana jest na niepowodzenie. Może kiedyś jeszcze się uda, tymczasem wracamy wzdłuż muru pod „plan B” - częściowo obite Orizzonti contrapposti (6c+, 9 wyc.).

Po wizycie na turni Quota 280 (RELACJA) dwa dni później wracamy na położoną obok większą ścianę, Santa Margherita. Spośród polecanych w przewodniku linii wybieramy tą prezentującą się najciekawiej, a przy okazji najtrudniejszą - Palermo in love (VIII-/6c+, 11 wyc.). Droga jest bardzo ładna i różnorodna – prowadzi zarówno rysami i zacięciami, jak i przez płyty oraz przewieszki. Najtrudniejsze fragmenty obite są spitami, na pozostałych konieczna jest własna asekuracja, stąd też określenie „modern alpine route”. Wspinanie jest świetne ale i dość wymagające nawet na łatwiejszych wyciągach – finalnie prowadzę wszystkie, a aż trzy wymagają powtórki. Z ostatnim trudnym odcinkiem rozprawiamy się rzutem na taśmę i ze ściany wychodzimy już po ciemku, z jedną czołówką 😊.

Tradycyjnie już w okresie świąteczno-noworocznym wybieramy się na tydzień w cieplejsze miejsce – tym razem większą ekipą wizytujemy sycylijskie Palermo. Na drogach sportowych potwierdza się, że kontuzja uniemożliwi mi wspinanie na 100%, skupiamy się więc z Anią na wielowyciągach w osiągalnych trudnościach. Mieszkając w Mondello znajdujemy się pomiędzy dwoma masywami oferującymi w tym zakresie ogromne możliwości – Monte Gallo oraz Monte Pellegrino. Eksploracja ścian cały czas trwa – w ostatnich latach pojawiło się kilkadziesiąt dróg, stale wytyczane są też kolejne. Znajdziemy tutaj zarówno drogi w pełni tradowe, jak i częściowo czy całkowicie obite, w szerokim zakresie trudności oraz długości (sporo przekracza 300 metrów).

Na początek sezonu zimowego w Tatrach wybieramy się z Michałem i Szymonem na wschodnią ścianę Młynickiego Soliska. Złoty Filar (M4/M5) wydaje nam się dobrą opcją na rozruch – długa ale przystępna droga z odcinkami w skale poprzetykanymi fragmentami trawkowymi i łatwe wyjście do grani szczytowej. W dobrych warunkach ścianę można polecić jako ciekawą alternatywę dla Tępej – obok są też drogi o podobnym charakterze np. Filar 116 czy Kubinove Żebro i żleby. W naszym przypadku wszystko zaprane było luźnym śniegiem, zaczęła się odwilż i wiał mocny wiatr, skończyło się więc godzinami żmudnej pracy i brodzeniem w żlebie wyjściowym po zmroku 😉.

Tradycyjne już po zakończeniu sezonu krótkie podsumowanie oraz linki do wszystkich relacji jakie pojawiły się na blogu w omawianym okresie. W Tatrach udało powspinać się na 26 drogach (25 ukończonych), co przełożyło się na ok. 6290 metrów i 133 wyciągi. Biorac pod uwagę uporczywą kontuzję, długie okresy niepogody, dwa wyjazdy alpejskie w środku sezonu i wczesny atak zimy nie ma co narzekać - na koncie pojawiły się kolejne perełki, kilka rzadziej powtarzanych linii oraz piękna łańcuchówka. W Alpach i na innych dużych ścianach uzbieralo się jeszcze więcej metrów (ok. 7475) i wyciągów (212). Ważniejsza od liczb jest jednak uroda dróg - większość spośród 20 linii (3 jeszcze w okresie zimowym) jest świetna, a kilka z nich zalicza się do największych górskich klasyków.

Po dwóch dniach działania na północnych ścianach Monte Monaco przenosimy się na imponujący 400-metrowy filar wschodni – Sperone Est. Niestety marzenia o poprowadzeniu pięknej ale i bardzo intensywnej drogi Orient Express (6c+) trzeba odłożyć na "zdrowe" czasy, tymczasem zadowalamy się łatwiejszym klasykiem - Sogni d’Oro (6b). Wspinanie zakończyć można po siedmiu wyciągach, lepiej jednak dorzucić kolejne kilka z Via delle Punte i skończyć na szczycie. Oryginalna wycena całości (6b+) jak i większości wyciągów została słusznie obniżona – poza przystępnością zaskoczyła nas też bardzo gęsta stała asekuracja (wystarczą same ekspresy). W skrócie ładnie i przyjemnie, a do tego niezwykle widokowo i z finiszem na najwyższej górce w okolicy 😊.

Drugiego dnia wspinania w masywie Monte Monaco wybieramy się na turnicę położoną tuż obok odwiedzonej wcześniej ściany północnej. Na celownik obieramy prezentującą się świetnie linię Parole al Vento (6b+/6c) i popularnego klasyka biegnącego mniej ciągowym terenem - L'Abito Non Fa il Monaco (6b). Po nocnej ulewie pierwsza droga jest mocno zalana, skała schnie jednak w oczach – postanawiamy więc odwrócić kolejność działania i zacząć od drogi łatwiejszej, ryzykując nieco czy moje niesprawne barki dotrzymają do wieczora i czy uda się zaliczyć główny cel.

Chcąc złapać trochę Słońca przed zimą decydujemy się wyskoczyć gdzieś na długi weekend. W ostatniej chwili wybieramy Sycylię, którą odwiedziliśmy już kiedyś dla sektorów sportowych w okolicy San Vito Lo Capo, na które koniecznie trzeba będzie wrócić. Tym razem z powodu pogłębionej kontuzji jakiekolwiek mocniejsze wspinanie nie wchodzi w moim przypadku w grę, postanawiamy więc poeksplorować górujące nad wspomnianą miejscowością Monte Monaco pod kątem odpowiednio przystępnych dróg wielowyciągowych. I tak w trzy dni odwiedzamy trzy ściany masywu będącego nadmorską wizytówką okolicy, na których mimo niezbyt sprzyjających warunków udaje przejść się cztery spośród dość sporego grona polecanych linii.

W ostatnią niedzielę października po świeżym opadzie śniegu sporo ścian w Tatrach jest niedostępnych, do tego mocno wieje. Mimo tego upieramy się by raz jeszcze w tym sezonie dotknąć granitu i nacieszyć oko wysokogórskim krajobrazem. Wybór pada na Zamarłą Turnię, gdzie w słoneczny dzień wspinać można się nawet w tak niesprzyjających warunkach. W planach mamy drogę otwartą raptem kilka tygodni temu – Veni (VII+), oferującą trzy trudniejsze wyciągi prawie kompletnie wyposażone w stałe punkty oraz dwa łatwiejsze na własnej asekuracji. Jeżeli pogoda i czas pozwolą chcemy dorzucić coś jeszcze – na miejscu jednak okazuje się, że na realizację naszego pomysłu nie ma szans. 

Po pięknym wrześniu w Tatrach pogoda w październiku nie rozpieszcza – prawie cały czas pada i mocno wieje. Gdy w końcu trafia się bezdeszczowa (choć nadal wietrzna) niedziela, postanawiamy wykorzystać „okienko” by wybrać się na którąś z wyżej położonych słonecznych ścian. Finalnie decydujemy się na południowo-zachodnią Jaworowego i tegoroczną (2023) nowość - Grilované cencúle (VII+), czyli Grillowane sople 😊. Droga okazuje się świetna i spokojnie może pretendować do grona nowoczesnych klasyków! Wspinania jest całkiem sporo i to w różnorodnych formacjach, warto czuć się jednak swobodnie na prowadzeniu siódemek – mimo gotowych stanowisk i wielu spitów nadal pozostaje sporo nie zawsze ewidentnych odcinków na własnej asekuracji.

W pochmurną i wietrzną sobotę wybieramy się z Dominikiem na Galerię Osterwy, gdzie udaje dorzucić się do kolekcji dwie kolejne ósemkowe linie – nie zaliczane do grona najpopularniejszych na ścianie, ale warte uwagi. Zaczynamy od Gulivera (VIII-), gdzie szczególnie ciekawy jest cały drugi wyciąg oraz efektowne wyjście z dachu na ostatnim. Po południu z powodu słabych warunków i dokuczającej kontuzji odpuszczamy główny cel i robimy Elinę (VIII). Tutaj poza mocnym bulderem na starcie czekają m.in. ładna tradowa rysa oraz techniczna płyta - jest krótko ale intensywnie.

Połączenie Granią Wideł dróg Stanisławskiego na północnej ścianie Małego Kieżmarskiego z jego linią na zachodniej ścianie Łomnicy chodziło mi po głowie od dłuższego czasu. Z realizacją koncepcji wyprzedził mnie Grzesiek Folta, robiąc to w świetnym stylu (free solo w 5h50m) i nadając jej roboczą nazwę „Stanisławski Widły”. Dwa tygodnie poźniej powtarzamy łańcuchówkę z Szymonem.

Droga Wachowicza na Mnichu mimo niewielkiej długości jest niewątpliwie jedną z tatrzańskich perełek. Efektowna linia poprowadzona wzdłuż zacięć przecinających środek wschodniej ściany oferuje przepiękne i różnorodne wspinanie rodem z najlepszych alpejskich klasyków. Po re-ekipacji przeprowadzonej w 2006 roku drogę przechodzi się na trzy wyciągi (40m-30m-20m), z których dwa kluczowe wyposażone są w spity – na uzupełnienie wystarczy minimum własnego sprzętu. Zdecydowanie warto rozważyć tzw. Kombinację Dawidowicza czyli połączenie Wachowicza z Baryłą-Stonawskim (VIII/VIII+) – w ten sposób uzyskujemy świetne i logiczne połączenie ciągu zacięć pod i nad Dolnymi Półkami.

Po noclegu w wygodnej kolibie pod Szarpanymi Turniami, następnego dnia rano udajemy się pod Galerię Gankową by przejść Filar Centralny (VII). Droga jest niewątpliwie bardzo ciekawa i zasługuje na miejsce w tatrzańskim TOP, należy ją jednak traktować poważnie. Trudności są bowiem dość mocne w swoim stopniu, niewiele przejść w obecnych czasach skutkuje porostami, a zgnite haki bardziej utrudniają asekurację niż pomagają. Linia trochę kluczy, dzięki opisowi i zdjęciom nie będzie jednak problemu z interpretacją schematu – warto więc skorzystać i się wybrać 😊. Startując z Doliny Rumanowej czeka nas dość nietypowo nie podejście, a zejście pod ścianę.

Niespotykanie jak na ten sezon pogodny weekend następujący po kilku dniach bez opadów przyczynił się do prawdziwego oblężenia tatrzańskich ścian. W końcu podziałać można było również na północnych wystawach, stąd decyzja by wybrać się na rzadko suchą Galerię Gankową. Postanawiamy więc w sobotę powspinać się w Złomiskach by kolejnego dnia rano przejść do położonej tuż obok Doliny Ciężkiej. Spośród kilku potencjalnych celów wybór pada na zachodnią ścianę Szarpanej Turni, gdzie od dawna na oku mam dwie nieczęsto powtarzane, ale naprawdę piękne i godne polecenia linie – Strechę (VII+) oraz Sedem životov (VIII).

Cesta do hôr to jedna z najlepszych ósemkowych linii w Tatrach – długa, piękna i oferująca sporo różnorodnego wspinania. To też jedyna droga na południowej ścianie Kieżmarskiego mająca trudne wyciągi zarówno pod, jak i nad Rampą - co ciekawe kluczowe są pierwszy i ostatni odcinek. Oryginalna wycena (VIII-) po pierwszych przejściach została nieco skorygowana (wg opisu J. Gurby VIII/VIII+), pojawiało się też trochę uwag co do jakości stałej asekuracji. Ta okazała się jednak lepsza niż się spodziewaliśmy – owszem spity są niekiedy w dziwnych miejscach (montowane ze zjazdu) oraz zdarzają się długie odcinki bez przelotu, ale tylko przed lub po trudnościach i w terenie maksymalnie szóstkowym. A więc jest górsko ale nie niebezpiecznie (S2-S3).

Poranny opad w Tatrach uniemożliwił realizację pierwotnego planu, pojawiła się więc okazja do przejścia zaległego nietrudnego klasyka – drogi Cez výlom (V) na zachodniej ścianie Wielickej Baszty. Już będąc przy Domu Śląskim wpadam na pomysł by „urozmaicić podejście” przejściem Jubilejnej (IV) na Wielickm Zębie. Pierwsza propozycja mimo całkiem sporej popularności i wyposażenia w stanowiska ma nieco przygodowy charakter, wymaga więc górskiego obycia. Druga jest z kolei świetną opcją dla osób początkujących – to jedyna tak długa i prawie kompletnie obita linia w Tatrach o trudnościach trójkowo-czwórkowych, do tego szybko i łatwo dostępna.

Głównym celem wizyty na Dibonie miała być droga Physique et sans issue (7a+/b), niestety jednak na Coup de Bambou (RELACJA) mój niesprawny bark odmawia posłuszeństwa po tygodniu intensywnego wspinania. Drugiego dnia pozostaje więc cel rezerwowy, choć akurat jednego z największych modernistycznych klasyków Alp określać tak nie wypada, o czym zresztą słusznie przypomina jego nazwa – Wizyta Obowiązkowa (oryg. 6a+, obecnie 6b)! Droga faktycznie okazuje się świetna, do tego ciągowa i solidna w swojej wycenie, a sama granitowa iglica jest po prostu zjawiskowa - nie dziwi więc dlaczego tak wiele osób pojawia się w tym odległym zakątku Alp specjalnie dla niej!

Po obozie zostajemy z Anią w Écrins na krótką dogrywkę - przenosimy się z w zachodnią część rejonu specjalnie dla pewnej wyjątkowej turni 😊. O ile bowiem królowa Delfinatu to potężna La Meije, o tyle najładniejsza i najbardziej oblegana przez wspinaczy jest Aiguille Dibona (3131 m). Wśród wielu świetnych (w większości obitych!) dróg znajdziemy na niej m.in. jednego z najczęściej powtarzanych klasyków alpejskich – Visite Obligatoire (6a+/6b). Co ciekawe traktujemy go jako cel rezerwowy, plan zakłada bowiem zmierzenie się z dwoma trudniejszymi liniami. Zaczynamy od Coup de Bambou, oferującej piękne wspinanie z dwoma bardziej wymagającymi wyciągami (7a i 6c/c+) i resztą w okolicy 6a - w sam raz coś do poprowadzenia zarówno dla mnie jak i dla partnerki.

W dalszej części obozu klubowego w Alpach Delfinackich postanawiamy zmierzyć się z jedną z najładniejszych ścian w całym masywie – południową wystawą Aiguille de Sialouze (3576m). Świetnych dróg jest tutaj co najmniej kilka, a wśród nich absolutnym klasykiem jest 13-wyciągowa Attaque à Main Armée (wyceniana w zależności od źródła od 6c do 7a). Jak na większości najpopularniejszych górskich linii w Écrins możemy liczyć na dobre obicie (świeża re-ekipacja w 2021 roku), a własny sprzęt potrzebny jest tylko na ostatnie rysowe wyciągi. Wspinanie jest bardzo ładne i różnorodne, do tego od połowy ściany pojawia się piękny pomarańczowy granit, rodem z Grand Capucin – myślę że to wystarczająca rekomendacja!

Po wizycie na Tenailles de Montbrison (RELACJA) czas sprawdzić jakie wspinanie oferuje druga słynna wapienna turnia w masywie Écrins - Tête d'Aval. Jej rozległa południowa ściana (kilkadziesiąt kilkusetmetrowych dróg!) jest doskonale widoczna z naszego campu w Argentière, przez co nie sposób nie myśleć o jej przejściu 😊. Już przed przyjazdem zresztą na celownik trafiła zlokalizowana na niej drogę Ranxerox (7a, 20 wyc.), uważaną za jedną z najpiękniejszych wielowyciągówek w całej Francji! Towarzyszyć miał mi na niej Adrian, ale z powodu kontuzji dzień przed planowanym przejściem musi odpuścić – sytuację ratuje dobroduszna Ania, która widząc mój smutek zgadza się po raz kolejny na ciężką pracę asekuranta.

Drugiego dnia obozu w Écrins odwiedzamy Ailefroide słynące z setek wielowyciągowych dróg w granicie, w większości wyposażonych w stałą asekurację i dostępnych w kilka minut z parkingu. Dodając do tego kilka sektorów sportowych i dziesiątki świetnych bulderów nie dziwi, że miasteczko jest dosłownie opanowane przez wspinaczy. Do odległego Delfinatu warto przyjechać nawet tylko dla tego miejsca – unikalnego zarówno pod względem ilości długich obitych dróg, jak również pięknej pogody. Ponieważ jednak na obecnym wyjeździe skupiamy się na wspinaniu w górach, tym razem pojawiamy się tylko na rozeznanie sektorów i przejście jednego z klasyków, Snoopy Direct (6b) na Fissure d'Ailefroide.

Tym razem z alpejskim obozem klubowym zawitaliśmy w rejon górski Écrins należący do Alp Delfinackich. Główną bazą dla działalności we wschodniej części masywu jest oblegane przez tłumy wspinaczy miasteczko-camping Ailefroide, my jednak ulokowaliśmy się w położonym niżej Argentière-la-Bessée. Poza granitowymi ścianami i bulderami w dolinach górskich okolica oferuje również sportowe i wielowyciągowe wspinanie w wapieniu. Z tego drugiego słyną szczególnie imponujące turnie Tenailles de Montbrison i Tête d'Aval. Już na początek pobytu postanawiamy odwiedzić tą pierwszą (na drugą zawitamy zresztą kilka dni później - RELACJA).

W sobotni wieczór na Taborze pozostało już niewielu obozowiczów – większość po kilku dniach opadów zwątpiła, że w niedzielę będzie się dało działać. My jednak nie odpuszczamy i po krótkiej (tym razem) integracji wcześnie rano udajemy się ponownie pod Mnicha. Niebo zasnuwają chmury i wieje, deszcz zapowiadany jest jednak dopiero na popołudnie. Trzymamy się więc planu i zmierzamy na linię zaliczaną do grona najpiękniejszych w Tatrach – American Beauty (VIII+). Jej prowadzenie w całości było jednym z moich taternickich marzeń, cieszę się więc niezmiernie, że Ania zgodziła mi się towarzyszyć. Samo przebywanie na tej legendarnej drodze jest już dla nas dużym świętem i będziemy cieszyć się niezależnie czy pogoda i umiejętności pozwolą przejść ją w całości 😊.

Weekendowy pobyt w Morskim Oku podczas klubowego obozu. Po kilku dniach opadów i niskiej temperatury sobota zapowiada się pogodnie tylko do południa. Wschodnia ściana Mnicha od rana jest w Słońcu i jako jedna z nielicznych przesycha, daje to więc nadzieję na szybkie przejście czegoś krótkiego. Po integracji do późnych godzin nocnych podejście jest bardziej męczące niż zazwyczaj, w końcu jednak docieramy na miejsce. Chmury już gęstnieją, proponuję więc Ani by spróbować przynajmniej Fereńskiego (oryg. VII/VII+), na którym główne trudności oferuje pięknie prezentujący się pierwszy wyciąg.

Po intensywnym wspinaniu w Alpach ciało jeszcze do siebie dochodzi, szkoda byłoby jednak nie wykorzystać bezdeszczowej niedzieli w Tatrach 😉. W ramach rozruchu umawiam się więc z Bartkiem i Michałem, którzy mają ochotę na większą ścianę i przygodową linię. Spośród kilku propozycji wybór pada na Brnenską cestę (VI) na zachodniej wystawie najwyższego tatrzańskiego szczytu. Droga w dolnej części pokonuje ciekawe kaskadowe płyty i dalej (jako jedyna) ścianę czołową „Pośredniej Gerlachowskiej Strażnicy” (nazwa umowna), co daje około 8-10 wyciągów wspinania w trudnościach głównie V-VI. Wyżej czekają jeszcze 2-3 łatwiejsze odcinki na Wyżnią Gerlachowską Strażnicę i około 200 metrów terenu graniowego na wierzchołek Gerlacha.

Directe Américaine (American Direct) na Petit Dru to bez wątpienia jedna z najsłynniejszych i najpiękniejszych czysto skalnych dróg wspinaczkowych w Alpach. Jej główna część prowadzi logicznym ciągiem rys i zacięć przecinających efektowną ścianę zachodnią – czeka na niej około 900 metrów (ok. 20 wyciągów) intensywnego wspinania z daniem głównym w postaci bajecznie pięknego 90-metrowego zacięcia z ciągowymi trudnościami 6c/6c+. By wejść na szczyt pokonać trzeba dodatkowo około 500 metrów (ok. 12 wyciągów do 6a) na ścianie północnej, a przejście na Grand Dru to dodatkowe zejście granią i 3 wyciągi (do 5c). Czyli cała przygoda to nie tylko świetne wspinanie ale i kawał alpinizmu! Po latach marzenia o legendarnej linii nadeszła wreszcie pora by spróbować się z nią zmierzyć 😊.

Drugiego dnia pobytu na Enversach (pierwszego robiliśmy Pedro Polar) bierzemy z Romkiem na celownik jedną z najsłynniejszych tutejszych pozycji, Republikę Bananową. Długa na około 950 metrów droga jest różnorodna i intensywna – osiem wyciągów jest w przedziale 6b-6c, a i wiele 6/6a+ trzyma klasę. Trudności są w kapitalnych zacięciach oraz płytach, ale jest też sporo interesujących rys. Po przejściu stwierdziliśmy, że by zebrać tyle ładnego wspinania trzeba by przejść na wschodniej i północnej Mnicha 4-5 dróg jednego dnia 😉. Linia przecina kilka turni (z jednej z nich nawet zjeżdżamy) wyszukując najpiękniejszych formacji i kończy się około 100 metrów poniżej wierzchołka Igły Republiki – dodatkowe trzy wyciągi można pokonać drogą normalną.

Krótki pobyt w Alpach zaczynamy od dwóch dni wspinania na Enversach (Envers des Aiguilles). Na Igły od południa uwielbiam wracać – setki długich i ciągowych dróg, kapitalny granit, krótkie podejście ze schroniska czy słoneczne wystawy powodują, że to zdecydowanie jeden z najlepszych górskich rejonów wspinaczkowych w Europie. Tym razem wraz z Romkiem na celownik obieramy dwa kolejne wielkie klasyki, które dodatkowo mają posłużyć jako rozgrzewka i sprawdzian przed celem głównym, American Direct na Petit Dru (relacja TUTAJ). Na pierwszą z dróg, rysowo-płytową Pedro Polar (6b/6c) dołącza do nas Szymon, a tuż obok na Children of the moon (6a, 9 wyc.) wspinają się Ania z Marcinem którzy przyjechali razem z nami.

Faklove špáry to sektor wspinaczkowy utworzony w miejscu byłego kamieniołomu andezytu, w pobliżu miejscowości Lehota pod Vtáčnikom na Słowacji - niedaleko popularnego Hrádoka. Znajdziemy tutaj ponad 30 ubezpieczonych linii w przedziale trudności IV do IX i długości do 20 metrów. Miejsce jak nazwa wskazuje słynie z rys, dzięki czemu świetnie nadaje się do trenowania techniki w tych formacjach – są zarówno cienkie pęknięcia na palce jak i szerokie na dłonie. Jest też kilka płyt (lepiej lub gorzej urzeźbionych 😉) czy dwa nietrudne ale ciekawe zacięcia. Spity na wielu drogach umieszczone są dość rzadko, na te rysowe warto zabrać ze sobą z 2-3 dodatkowe friendy.

Vápenka to niewielki ale wart odwiedzenia sektor wspinaczkowy w klimatycznym miejscu pod Tatrami Zachodnimi, niedelako Zuberca. Wapienna południowa ściana oferuje około 40 dobrze ubezpieczonych dróg w przedziale trudności III do IX+, o długości od 15 do 25 metrów. Znajdziemy tutaj różnorodne formacje, od technicznych połogów, przez krawądkowe piony po siłowe przewieszki - po rekonesansie można znaleźć kilka świetnych linii. Dodatkową zaletą miejsca jest jego piękna lokalizacja, do dyspozycji mamy też sporą wiatę z miejscem na ognisko i rzekę tuż obok. Lokalizacja skały - 49.240797, 19.628352. Parkujemy przed zakazem wjazdu przy gospodarstwie rolnym i idziemy szutrową drogą ok. 20 minut. W galerii trochę zdjęć z wybranych dróg, wraz z opisami.

Kilka fotek ze świetnego rejonu piaskowcowego położonego na Pogórzu Izerskim między miejscowościami Wleń i Klecza. W przeciwieństwie do pobliskich Jerzmanic czy Płakowic skała jest bardzo twarda, co pozwala na pewną asekurację z friendów - stąd też większość linii to trady (choć znajdzie się i kilka ze spitami). Do dyspozycji jest około 30 dróg o wysokości do 15 metrów, w trudnościach od IV do VI.5. Przeważają te trudniejsze, ponieważ jednak jest dostęp od góry można w razie potrzeby zrzucić wędkę i potrenować. A jest na czym bo niektóre ryski są wyborne! Szczegółowy opis i aktualizowane topo znaleźć można na stronie Rudawyoff, stan na 06.2023 - TUTAJ.

Piaskowcowy kamieniołom oferujący około 40 dróg i wariantów o wysokości dochodzącej do 15 metrów. Bywa tłumnie bo jest sporo piątek i szóstek (sportowych i tradowych), trudniejszych linii jest tylko kilka i są obite. Podczas jednej wizyty udało znaleźć się kilka ładnych dróg wartych zrobienia, opisy przy zdjęciach w galerii. Dobre topo jest na stronie WKGIJ, stan na 06.2023 - TUTAJ.

Po sobotniej rozgrzewce na Galerii Osterwy (Slepá ulička) następnego dnia wybieramy się na Wołową by zmierzyć się z dwoma historycznymi liniami zaliczanymi do grona tatrzańskich klasyków. Ania planuje prowadzenie Eštoka, ja powrót na Orolína – w zeszłym roku z powodu warunków i późnej pory wycofaliśmy się z Szymonem spod trudności. Pierwsza droga jest jedną z najlepszych i najpopularniejszych na ścianie (pisałem już o niej TUTAJ), druga choć piękna jest znacznie poważniejsza i rzadziej powtarzana.

Mając w planach wspinanie na Wołowej w niedzielę, nad Popradzkim Stawem pojawiamy się dzień wcześniej by rozruszać się na Galerii Osterwy. Wybór pada na jedną ze sportowych „ósemek”, której brakuje mi do prawie już kompletnej kolekcji. Slepá ulička (VIII-) nie jest może tak piękna jak Oceľová niť czy Správny čas, z Carpe Diem może już jednak urodą konkurować. Do przejścia są trzy dość równe wyciągi z pełną asekuracją i jeden tradowy - wyraźnie łatwiejszy i pokrywający się z historyczną drogą Drlík-Stejskal.

Drugiego dnia pobytu w Pięciu Stawach wybieramy się na Zamarłą Turnię – moim celem jest powrót na Prze Puklinę (VIII), Ani – uzupełnienie kolekcji klasyków o Jargiłę-Paćkowskiego (VI+). Zaczynamy od pierwszej drogi, której opis zamieściłem podczas próby przejścia rok wcześniej – TUTAJ. Niestety po 50-metrowym siódemkowym wyciągu okazuje się, że na kluczowym odcinku brakuje plakietki – udaje mi się podwiesić na śrubie i porobić ruchy ale nici z prowadzenia. Zjeżdżamy więc na półkę pod zacięciem na Motyce i namawiam partnerkę by mimo zmęczenia intensywnym poprzednim dniem spróbowała poprowadzić Jargiłę.

Weekend w Pięciu Stawach – śniegu wkoło nadal sporo, na południowych ścianach sezon już jednak w pełni. Do Dolinki Pustej docieramy dopiero późnym popołudniem, jest więc okazja nadrobić zaległości z kolejnym nietrudnym klasykiem z listy polecanych dróg – Południowym (Środkowym) Filarem Koziego Wierchu (V). W drodze pod ścianę piszę z ciekawości do Rafała jak tam jego projekt Pięć Stanów Upojenia, a ten namawia nas na prawdopodobnie pierwsze powtórzenie wariantu Płyty Hajzera Direct (V+). Na miejscu dajemy się skusić – trzeba się jednak sprężać by zdążyć na kolację do schroniska 😊.

Co prawda w Tatrach śniegu nadal sporo, wiele słonecznych ścian umożliwia już jednak wspinanie w suchej skale – czas więc na rozpoczęcie sezonu letniego! Rehabilitacja barku trwa, pojawia się więc okazja na nadrobienie zaległości z łatwiejszym klasykiem z mojej listy tatrzańskich TOP100 - Filarem Puškáša (IV/V, war. V+) na Czarnym Szczycie. Droga jest lita, ładna i przyjemna oraz wyposażona w stanowiska w ringów i pojedyncze stałe punkty. To oraz fakt iż wyprowadza ona na oferujący świetne widoki wierzchołek sprawia, że zalicza się do grona najlepszych o tym stopniu trudności w Tatrach.

Ostatniego dnia pobytu na Sardynii postanawiamy odwiedzić wyjątkowe i dość nietypowe miejsce. Na słynącej z światowej klasy dużych wapiennych ścian wyspie znaleźć można też bowiem świetny granit! Jednym z najlepszych miejsc oferujących wspinanie w nim jest Jurassic Park – odległy od cywilizacji ale zdecydowanie wart odwiedzenia. Poza ciszą i spokojem oraz pięknymi widokami znajdziemy tutaj kilka ciągowych linii w litej pomarańczowej skale, o długości do 80 metrów. Wizytówką miejsca jest efektowna iglica przypominająca palec, na która prowadzi droga Dillosauro (6c) – jak tylko trafiliśmy na jej zdjęcia od razu została dopisana do listy celów!

Podążając tropem najładniejszych linii wielowyciągowych na Sardynii tym razem wizytujemy Monte Oddeu. Ponad 200-metrowa La Mia Africa (6c/6c+) reklamowana jest jako wielki klasyk Supramonte, prowadzący po płytach o świetnej jakości skale. Z daleka ściana wygląda niezbyt atrakcyjnie i dość niepozornie, nie warto się tym jednak sugerować – wspinanie okazuje się bowiem piękne, choć mocno techniczne i palczaste. Ponieważ to wschodnia wystawa, by uniknąć mocnego Słońca postanawiamy rozpocząć jak najpóźniej – biorąc pod uwagę charakter kluczowych odcinków decyzja ta finalnie okazała się niezbędna dla powodzenia akcji!

Po pięknej ale i wyczerpującej przygodzie na Punta Giradili (RELACJA) restujemy na plaży, po czym postanawiamy odwiedzić Jerzu i osobiście przekonać się dlaczego uchodzi za jeden z najlepszych rejonów sportowych Sardynii. Zapowiada się gorący dzień, wybieramy więc zacieniony do popołudnia sektor Isola del Tesoro. Tutejsze drogi są długie (do 30 metrów) i ciągowe, po dwóch wstawkach okazuje się że dzień regeneracji po wymagającej 400-metrowej drodze to jednak za mało, szczególnie dla kontuzjowanego barku. Skoro nie może być trudno niech chociaż będzie pięknie – proponuję więc Ani powrót na jedną z najładniejszych turnic na wyspie, Pedra Longę. Półtora roku temu jej klasyk nie zawiódł (Marinaio di Foresta), sprawdzimy więc jak będzie na Cromosomi Corsari (6b+, 175m).

Gdy tydzień przed majówką łapię bolesną kontuzję barku wydaje się, że nici z jakiegokolwiek wyjazdu. W ostatniej chwili decydujemy się jednak polecieć na Sardynię – słysząc o tym mój fizjoterapeuta wymownie puka się w głowę, proszę więc o podwójne zaplastrowanie i obiecuję się oszczędzać 😉. Gdy jednak na sportowym sektorze Pietra Filosofale w Isili (OPIS) okazuje się, że unikając niektórych ruchów daję radę się wspinać i ramię boli tylko czasami, postanawiamy zaryzykować i spróbować wymarzonego Wolfganga Güllicha (7a) na słynnej Punta Giradili. Tą przepiękną 400-metrową linię prowadzącą środkiem centralnego filara mieliśmy na celowniku od momentu wspinania na innym tutejszym klasyku – Mediterraneo (RELACJA).

Kilka zdjęć z sektora Petra Filosofale w Isili, który odwiedzliśmy pierwszego dnia pobytu na Sardynii - zanim przenieśliśmy się na duże ściany 😊. Mur oferuje około 60 niedługich (większość do 15 metrów) linii, głównie w pionie po dziurach - choć i jest kilka mocniej przewieszonych propozycji. Dobre miejsce na rozwspin - w krótkim czasie można przejść sporo dróg, jedynym minusem jest ich dość podobny charakter. Można ewentualnie przenieść się na pobliski Cubo Magico lub wrócić pod Corvo Spaziale. Mocni zawodnicy zainteresują się oczywiście niesamowitymi przewieszeniami sektora Urania!

Tropikalna to położona w malowniczym Tropiu nad Dunajcem piaskowcowa skała o wysokości dochodzącej do 20 metrów, oferująca około 30 kompletnie obitych dróg wspinaczkowych o trudnościach od V- do VI.4+ (dróg do VI.1 jest jednak zaledwie kilka). Ściany mają słoneczną wystawę, choć są częściowo zacienione przez otaczający las. Do klasyków ściany należą m.in. Piasek we Włosach (VI+) z przedłużeniem Zemsta Krasnala (VI.1+), Krwawa Rączka (VI.1+), Żelazny Mariusz (VI.2+), najładniejsza chyba Naczczonagorano (VI.3) czy Abrakadabra (VI.3+). W galerii trochę zdjęć z wybranych dróg, szczegółowe informacje o rejonie na stronie Wspinki - TUTAJ.

Hrádok to rejon wspinaczkowy w paśmie górskim Vtačnik – na tym andezytowym murze skalnym o południowej wystawie znajdziemy 1-3 wyciągowe drogi z asekuracją sportową, mieszaną oraz własną. Informacje praktyczne znaleźć można m.in. w artykule na GÓRYONLINE, w moim wpisie znajdziecie natomiast nazwy niektórych polecanych dróg oraz zdjęcia z wybranych dróg z kolejnych wizyt (ułożone w galerii od najnowyszych). Aktualne (stan na 04.2023) topo z oficjalnego FANPAGE rejonu do pobrania TUTAJ – schemat z tablicy pod skałą jest bowiem mocno nieaktualny.

Po dwóch dniach wspinania sportowego (w sektorach Marjan i Visoke Pole) krótki pobyt w Chorwacji postanawiamy zakończyć drogą wielowyciągową. W okolicy Omiša jedną z ciekawszych dużych ścian jest Ilinac, wybieramy się więc na jej klasyka - 300-metrowe Secrets of Cetina (6b+). Startujemy wcześnie rano by uniknąć wspinania w Słońcu (wystawa południowa) oraz by zdążyć do pracy następnego dnia 😉 – czeka nas bowiem jeszcze około 11 godzin podróży powrotnej.

Krótkie info oraz trochę zdjęć z dwóch chorwackich rejonów wspinaczkowych – położonego w dzielnicy Splitu sektora Marjan oraz zlokalizowanego na obrzeżach miasta Omiš sektora Visoke Pole. Oba odwiedziliśmy dzień po dniu podczas krótkiego świątecznego wyjazdu i zdecydowanie polecamy – maksymalna liczba gwiazdek w przewodniku B. Cujica jest zresztą wystarczającą rekomendacja. Trzeciego dnia w ramach urozmaicenia tuż przed podróżą powrotną dorzuciliśmy jeszcze ciekawą 300-metrową drogę Secrets of Cetina (6b+) na ścianie Ilinac (RELACJA).

We wpisie poniżej wykaz relacji, jakie pojawiły się na blogu w okresie zimowym wraz z linkami oraz krótkim komentarzem. Generalnie sezon taternicki z powodu bardzo słabej pogody/warunków nie był zbyt owocny, licznik stanął na 12 drogach i 1 lodospadzie (ok. 3915m/68 wyciągów), wśród których na szczęście znalazło się kilka wymarzonych linii. Poza tym udało się wyskoczyć na tydzień w rejon Costa Blanca – tam poza wspinaniem sportowym łupem padły trzy piękne wielowyciągi. Na blogu pojawiła się również kolejna aktualizacja opracowania dotyczącego wybranych dróg zimowych w Tatrach -> Polecane drogi zimowe w Tatrach (M2 do M7+).

Mimo iż Jaworowy Mur od północy usiany jest ponad setką linii, w obecnych „wygodnych” czasach nie jest zbyt popularny wśród wspinaczy – regularnie przechodzony jest właściwie tylko Bratysławski Lód. Dobre warunki na tutejszych ścianach robią się rzadko, a jeżeli dodamy do tego długie podejście oraz skomplikowane (w większości przypadków) zejście to mamy odpowiedź dlaczego tak jest 😉. Również i mi kilka dobrych lat zajęło by wreszcie wybrać się na Komin Návratov - czyli bądź co bądź jedną z najbardziej znanych dróg w masywie, wyprowadzającą na Przełęcz Ryglową (Ríglové sedlo) pomiędzy Wielką i Pośrednią Jaworową Turnią.

Po powrocie z Czarnego Zacięcia meldujemy się nad Morskim Okiem, suszymy sprzęt i szykujemy do wyjścia na Kazalnicę przed świtem. Poza naszą trójką mimo pięknej pogody i ostatniego weekendu kalendarzowej zimy (nie sezonu zimowego bo ten trwa odkąd i dopóki są warunki!) w schronisku pojawia się tylko jeden zespół. I choć ciężko w to uwierzyć, bo przecież w okolicy są dziesiątki popularniejszych dróg – również planuje robić Ła-Pę! Godząc się z możliwymi konsekwencjami nie zmieniamy jednak planu i puszczamy chłopaków ponad godzinę wcześniej wierząc im, że w parze z młodością pójdzie i szybkość 😊.

Długo wyczekiwany (pierwszy tej zimy!) pogodny weekend z dobrymi warunkami postanawiamy porządnie wykorzystać. I tak dwudniowy pobyt nad Morskim Okiem przeznaczamy na dwa główne cele sezonu – Czarne Zacięcie  (M7+) na Czołówce MSW oraz drogę Łapińskiego-Paszuchy (M7-/M7) na Kazalnicy. W sobotni poranek ruszamy więc pod pierwszą drogę, słynącą z jednego z najpiękniejszych zimowych wyciągów w Tatrach, oferującego 30 metrów techniczno-wytrzymałościowego wspinania w tytułowej formacji.

Skuszeni tym, że pojawił się Lód w Osterwie postanawiamy ocenić jego stan z bliska. Niestety na miejscu okazuje się, że miękkie lodowe placki ledwo trzymają się ściany, a temperatura jest wyższa niż prognozowana. Wdrażamy więc plan awaryjny – zbiegamy na parking, podjeżdżamy do Smokovca i po dostaniu się kolejką na Hrebeniok zmierzamy pod Lodospad Veverki. Celem jest droga na ścianie nad nim – Chlapcom z Pumori (M5+). To kolejna godna polecenia linia na położonej w obrębie Filara Birkenmajera Niżniej Królewskiej Baszcie, nie tak świetna jak Dobre Skutky, łatwiejsza od Tragikomedii czy Piranhi, ale oferująca więcej wspinania niż sąsiedni Pontonovy Kut.

Drugiego dnia obozu przypadają urodziny Ani, które chętnie spędziłaby w ścianie na jakieś przyjemnej drodze - rekomendowana mi już przez kilka osób Tupa Fiesta (M4+) na pobliskiej Tępej wydaje się idealna. By uszczęśliwić (takie było założenie) jeszcze jedną osobę do zespołu dobieramy kolegę Krzyśka, który generalnie porzucił zimowe wspinanie 😊. Nie zraża nas zapowiadane na wieczór załamanie pogody – wyjście z tej części ściany jest łatwe, jak się później okaże gorzej będzie jednak z odnalezieniem w zamieci Przełęczy Stwolskiej (na której byłem dzień wcześniej po zejściu z Filara Pośredniej Kończystej!)...

Zachodni Filar położonej w obrębie Pośredniej Kończystej Dziurawej Turniczki (słow. Kahulská vežička) to jedna z dłuższych i piękniejszych zimowych linii w okolicy Doliny Złomisk. Gdy więc pierwszego dnia klubowego obozu nad Popradzkim Stawem okazuje się, że warunki nie pozwolą zrealizować głównego planu, nad celem zastępczym nie zastanawiamy się długo. Na drodze jest sporo łatwego terenu i kilka ciekawych wspinaczkowych odcinków – latem kluczowe fragmenty mają V lub VI (prostowaniem), zimą są inne warianty. My postanawiamy powtórzyć ten opisany przez Artura Paszczaka (VI+), co finalnie w 100% udaje się tylko drugiemu zespołowi.

Tydzień po masywnych opadach jakie nawiedziły Tatry postanawiamy wykorzystać krótkie okno pogodowe i przejść Paradę Jedynek (oryginalna wycena 7 w skali TZ) na Kotle Kazalnicy. Szlak do Morskiego Oka z powodu zniszczeń spowodowanych przez lawiny otwarty został zaledwie dzień wcześniej, dlatego też po dotarciu do schroniska czeka nas nietypowa sytuacja – musimy założyć ślad pod Czarny Staw i dalej pod ścianę. Na szczęście śnieg znacznie już osiadł, nie mamy więc znacznego opóźnienia i do popołudniowego załamania pogody pozostaje nam kilka godzin. Wspinanie rozpoczynamy delektując się nietypową dla tej okolicy pustką i gratulując sobie wyboru celu, warunki w ścianie są bowiem bardzo dobre.

W mroźny i wietrzny dzień wybieramy się na słoneczne Granaty Wielickie - w przeciwieństwie do dużych północnych ścian tutaj po ostatnich opadach płyty są czyste, a pola śnieżne stabilne. Po zeszłorocznej pięknej wspinaczce na Wielkiej Granackiej Baszcie (RELACJA), tym razem naszym celem jest południowo-wschodnia ściana Wielkiej Wielickiej Strażnicy, turni niejako „wklejonej” w zbocza Wielickiej Kopy. Zainspirowani materiałami z A/Zero i opisem z Drytoolingu decydujemy się na wybór Drogi Mączki, oferującej w dolnej części ciekawe mikstowe wspinanie, a w górnej kilka czysto skalnych wyciągów wycenionych oryginalnie latem na V A0 (wg wcześniej powtarzających tatrzańsko-zimowo ok. 6+).

Ponieważ warunki wysoko w górach są słabe, postanawiamy zrobić rekonesans w okolicy Wodospadu Skok. W ostatnich latach na opadających do Doliny Młynickiej zboczach Skrajnej Baszty przybyło sporo łatwo dostępnych, krótkich zimowych dróg. Jest to więc kolejne miejsce które potraktować można treningowo gdy na większych lub odległych ścianach działać się nie da. Już na miejscu weryfikujemy potencjalne cele w masywie Ściany pod Skokiem  i decydujemy z Michałem, że zaczniemy od mikstowej drogi Svrček-Styk (M5+), po czym dorzucimy drytoolowy Covid-19 (M6+). Drugi zespół (Marcin z Szymonem) idą z kolei na drogę Svrčka (M4) w lewej części ściany, po czym powtarzają po nas linię S-S.

Kilka dni po powrocie ze wspinania w słonecznej Hiszpanii czas się przestawić i wrócić w zimowe Tatry. Po rozważeniu potencjalnych celów pada na Tępą – dobra na rozruch, dodatkowo sporo linii przystępnych również po świeżym opadzie śniegu. Skuszeni starym artykułem z A/Zero autorstwa Artura Paszczaka wybieramy wariant drogi Tivadara na tzw. Węgierskim Filarze. Sugerując się opisem liczymy na kilka ciekawych wyciągów do M5/M6 w dolnej części, po których czeka kilkaset metrów łatwego terenu – czyli opcja rozwspin + rozchodzenie. Dziwi nas tylko słowackie topo, na którym trudności zaznaczone są tylko na pierwszym wyciągu. Już pod drogą widać, że coś się nie zgadza – mimo to postanawiamy trzymać się planu.

Okolica Costa Blanca to jedna z najlepszych wspinaczkowych destynacji w terminie „około-zimowym”. Poza sporym wyborem różnorodnych rejonów sportowych do wybrania się w to miejsce zachęcają również dobre połączenia lotnicze (Alicante lub Valencia), przyjemne temperatury oraz piękne widoki. Dla osób z wielowyciągowymi aspiracjami dodatkowym wabikiem jest co najmniej kilka świetnych ścian, z wizytówką wybrzeża – turnią Penon de Ifach na czele. I tak podobnie jak w zeszłym roku Sardynię (RELACJA), tym razem w przerwie świąteczno-noworocznej odwiedziliśmy hiszpańskie Białe Wybrzeże właśnie.

Ostatniego dnia pobytu w Hiszpanii wybieramy się na 220-metrową drogę Gorilas en la Roca na monumentalnej południowej ścianie Ponoig (Ponoch). Stawiamy sobie dość ryzykowne wyzwanie – do odlotu samolotu mamy bowiem zaledwie kilka godzin. Jakby tego było mało przez błąd na podejściu długo szukamy początku drogi i w konsekwencji czas na wspinanie, zjazdy oraz powrót do auta kurczy się do trzech i pół godziny… Wiemy więc, że albo szybko poprowadzę wszystkie wyciągi OS-em, albo się nie wyrobimy i czeka nas wycof. Ponieważ jednak droga ma być przepiękna (i oczywiście należy do TOP50 Costa Blanca) postanawiamy spróbować – celem jest przecież samo wspinanie, a nie „zaliczenie” drogi!

Po krótkiej sylwestrowej nocy Nowy Rok rozpoczynamy oczywiście od wspinania! Pierwszą część dnia poświęcamy na krótkie drogi sportowe w pięknie położonej Olcie, po czym zjeżdżamy do położonych nad morzem klifów Sierra de Toix. Na późne popołudnie przewidzieliśmy bowiem dogrywkę – jedną z najczęściej powtarzanych linii na Costa Blanca, Parle. Droga choć krótka i nietrudna (6a+) słynie z niesamowitej lokalizacji i bardzo ciekawego sposobu dostania się pod nią 😉.