Krótkie info oraz trochę zdjęć z dwóch chorwackich rejonów wspinaczkowych – położonego w dzielnicy Splitu sektora Marjan oraz zlokalizowanego na obrzeżach miasta Omiš sektora Visoke Pole. Oba odwiedziliśmy dzień po dniu podczas krótkiego świątecznego wyjazdu i zdecydowanie polecamy – maksymalna liczba gwiazdek w przewodniku B. Cujica jest zresztą wystarczającą rekomendacja. Trzeciego dnia w ramach urozmaicenia tuż przed podróżą powrotną dorzuciliśmy jeszcze ciekawą 300-metrową drogę Secrets of Cetina (6b+) na ścianie Ilinac (RELACJA).

We wpisie poniżej wykaz relacji, jakie pojawiły się na blogu w okresie zimowym wraz z linkami oraz krótkim komentarzem. Generalnie sezon taternicki z powodu bardzo słabej pogody/warunków nie był zbyt owocny, licznik stanął na 12 drogach i 1 lodospadzie (ok. 3915m/68 wyciągów), wśród których na szczęście znalazło się kilka wymarzonych linii. Poza tym udało się wyskoczyć na tydzień w rejon Costa Blanca – tam poza wspinaniem sportowym łupem padły trzy piękne wielowyciągi. Na blogu pojawiła się również kolejna aktualizacja opracowania dotyczącego wybranych dróg zimowych w Tatrach -> Polecane drogi zimowe w Tatrach (M2 do M7+).

Mimo iż Jaworowy Mur od północy usiany jest ponad setką linii, w obecnych „wygodnych” czasach nie jest zbyt popularny wśród wspinaczy – regularnie przechodzony jest właściwie tylko Bratysławski Lód. Dobre warunki na tutejszych ścianach robią się rzadko, a jeżeli dodamy do tego długie podejście oraz skomplikowane (w większości przypadków) zejście to mamy odpowiedź dlaczego tak jest 😉. Również i mi kilka dobrych lat zajęło by wreszcie wybrać się na Komin Návratov - czyli bądź co bądź jedną z najbardziej znanych dróg w masywie, wyprowadzającą na Przełęcz Ryglową (Ríglové sedlo) pomiędzy Wielką i Pośrednią Jaworową Turnią.

Po powrocie z Czarnego Zacięcia meldujemy się nad Morskim Okiem, suszymy sprzęt i szykujemy do wyjścia na Kazalnicę przed świtem. Poza naszą trójką mimo pięknej pogody i ostatniego weekendu kalendarzowej zimy (nie sezonu zimowego bo ten trwa odkąd i dopóki są warunki!) w schronisku pojawia się tylko jeden zespół. I choć ciężko w to uwierzyć, bo przecież w okolicy są dziesiątki popularniejszych dróg – również planuje robić Ła-Pę! Godząc się z możliwymi konsekwencjami nie zmieniamy jednak planu i puszczamy chłopaków ponad godzinę wcześniej wierząc im, że w parze z młodością pójdzie i szybkość 😊.

Długo wyczekiwany (pierwszy tej zimy!) pogodny weekend z dobrymi warunkami postanawiamy porządnie wykorzystać. I tak dwudniowy pobyt nad Morskim Okiem przeznaczamy na dwa główne cele sezonu – Czarne Zacięcie  (M7+) na Czołówce MSW oraz drogę Łapińskiego-Paszuchy (M7-/M7) na Kazalnicy. W sobotni poranek ruszamy więc pod pierwszą drogę, słynącą z jednego z najpiękniejszych zimowych wyciągów w Tatrach, oferującego 30 metrów techniczno-wytrzymałościowego wspinania w tytułowej formacji.

Skuszeni tym, że pojawił się Lód w Osterwie postanawiamy ocenić jego stan z bliska. Niestety na miejscu okazuje się, że miękkie lodowe placki ledwo trzymają się ściany, a temperatura jest wyższa niż prognozowana. Wdrażamy więc plan awaryjny – zbiegamy na parking, podjeżdżamy do Smokovca i po dostaniu się kolejką na Hrebeniok zmierzamy pod Lodospad Veverki. Celem jest droga na ścianie nad nim – Chlapcom z Pumori (M5+). To kolejna godna polecenia linia na położonej w obrębie Filara Birkenmajera Niżniej Królewskiej Baszcie, nie tak świetna jak Dobre Skutky, łatwiejsza od Tragikomedii czy Piranhi, ale oferująca więcej wspinania niż sąsiedni Pontonovy Kut.

Drugiego dnia obozu przypadają urodziny Ani, które chętnie spędziłaby w ścianie na jakieś przyjemnej drodze - rekomendowana mi już przez kilka osób Tupa Fiesta (M4+) na pobliskiej Tępej wydaje się idealna. By uszczęśliwić (takie było założenie) jeszcze jedną osobę do zespołu dobieramy kolegę Krzyśka, który generalnie porzucił zimowe wspinanie 😊. Nie zraża nas zapowiadane na wieczór załamanie pogody – wyjście z tej części ściany jest łatwe, jak się później okaże gorzej będzie jednak z odnalezieniem w zamieci Przełęczy Stwolskiej (na której byłem dzień wcześniej po zejściu z Filara Pośredniej Kończystej!)...

Zachodni Filar położonej w obrębie Pośredniej Kończystej Dziurawej Turniczki (słow. Kahulská vežička) to jedna z dłuższych i piękniejszych zimowych linii w okolicy Doliny Złomisk. Gdy więc pierwszego dnia klubowego obozu nad Popradzkim Stawem okazuje się, że warunki nie pozwolą zrealizować głównego planu, nad celem zastępczym nie zastanawiamy się długo. Na drodze jest sporo łatwego terenu i kilka ciekawych wspinaczkowych odcinków – latem kluczowe fragmenty mają V lub VI (prostowaniem), zimą są inne warianty. My postanawiamy powtórzyć ten opisany przez Artura Paszczaka (VI+), co finalnie w 100% udaje się tylko drugiemu zespołowi.

Tydzień po masywnych opadach jakie nawiedziły Tatry postanawiamy wykorzystać krótkie okno pogodowe i przejść Paradę Jedynek (oryginalna wycena 7 w skali TZ) na Kotle Kazalnicy. Szlak do Morskiego Oka z powodu zniszczeń spowodowanych przez lawiny otwarty został zaledwie dzień wcześniej, dlatego też po dotarciu do schroniska czeka nas nietypowa sytuacja – musimy założyć ślad pod Czarny Staw i dalej pod ścianę. Na szczęście śnieg znacznie już osiadł, nie mamy więc znacznego opóźnienia i do popołudniowego załamania pogody pozostaje nam kilka godzin. Wspinanie rozpoczynamy delektując się nietypową dla tej okolicy pustką i gratulując sobie wyboru celu, warunki w ścianie są bowiem bardzo dobre.

W mroźny i wietrzny dzień wybieramy się na słoneczne Granaty Wielickie - w przeciwieństwie do dużych północnych ścian tutaj po ostatnich opadach płyty są czyste, a pola śnieżne stabilne. Po zeszłorocznej pięknej wspinaczce na Wielkiej Granackiej Baszcie (RELACJA), tym razem naszym celem jest południowo-wschodnia ściana Wielkiej Wielickiej Strażnicy, turni niejako „wklejonej” w zbocza Wielickiej Kopy. Zainspirowani materiałami z A/Zero i opisem z Drytoolingu decydujemy się na wybór Drogi Mączki, oferującej w dolnej części ciekawe mikstowe wspinanie, a w górnej kilka czysto skalnych wyciągów wycenionych oryginalnie latem na V A0 (wg wcześniej powtarzających tatrzańsko-zimowo ok. 6+).

Ponieważ warunki wysoko w górach są słabe, postanawiamy zrobić rekonesans w okolicy Wodospadu Skok. W ostatnich latach na opadających do Doliny Młynickiej zboczach Skrajnej Baszty przybyło sporo łatwo dostępnych, krótkich zimowych dróg. Jest to więc kolejne miejsce które potraktować można treningowo gdy na większych lub odległych ścianach działać się nie da. Już na miejscu weryfikujemy potencjalne cele w masywie Ściany pod Skokiem  i decydujemy z Michałem, że zaczniemy od mikstowej drogi Svrček-Styk (M5+), po czym dorzucimy drytoolowy Covid-19 (M6+). Drugi zespół (Marcin z Szymonem) idą z kolei na drogę Svrčka (M4) w lewej części ściany, po czym powtarzają po nas linię S-S.

Kilka dni po powrocie ze wspinania w słonecznej Hiszpanii czas się przestawić i wrócić w zimowe Tatry. Po rozważeniu potencjalnych celów pada na Tępą – dobra na rozruch, dodatkowo sporo linii przystępnych również po świeżym opadzie śniegu. Skuszeni starym artykułem z A/Zero autorstwa Artura Paszczaka wybieramy wariant drogi Tivadara na tzw. Węgierskim Filarze. Sugerując się opisem liczymy na kilka ciekawych wyciągów do M5/M6 w dolnej części, po których czeka kilkaset metrów łatwego terenu – czyli opcja rozwspin + rozchodzenie. Dziwi nas tylko słowackie topo, na którym trudności zaznaczone są tylko na pierwszym wyciągu. Już pod drogą widać, że coś się nie zgadza – mimo to postanawiamy trzymać się planu.

Okolica Costa Blanca to jedna z najlepszych wspinaczkowych destynacji w terminie „około-zimowym”. Poza sporym wyborem różnorodnych rejonów sportowych do wybrania się w to miejsce zachęcają również dobre połączenia lotnicze (Alicante lub Valencia), przyjemne temperatury oraz piękne widoki. Dla osób z wielowyciągowymi aspiracjami dodatkowym wabikiem jest co najmniej kilka świetnych ścian, z wizytówką wybrzeża – turnią Penon de Ifach na czele. I tak podobnie jak w zeszłym roku Sardynię (RELACJA), tym razem w przerwie świąteczno-noworocznej odwiedziliśmy hiszpańskie Białe Wybrzeże właśnie.

Ostatniego dnia pobytu w Hiszpanii wybieramy się na 220-metrową drogę Gorilas en la Roca na monumentalnej południowej ścianie Ponoig (Ponoch). Stawiamy sobie dość ryzykowne wyzwanie – do odlotu samolotu mamy bowiem zaledwie kilka godzin. Jakby tego było mało przez błąd na podejściu długo szukamy początku drogi i w konsekwencji czas na wspinanie, zjazdy oraz powrót do auta kurczy się do trzech i pół godziny… Wiemy więc, że albo szybko poprowadzę wszystkie wyciągi OS-em, albo się nie wyrobimy i czeka nas wycof. Ponieważ jednak droga ma być przepiękna (i oczywiście należy do TOP50 Costa Blanca) postanawiamy spróbować – celem jest przecież samo wspinanie, a nie „zaliczenie” drogi!

Po krótkiej sylwestrowej nocy Nowy Rok rozpoczynamy oczywiście od wspinania! Pierwszą część dnia poświęcamy na krótkie drogi sportowe w pięknie położonej Olcie, po czym zjeżdżamy do położonych nad morzem klifów Sierra de Toix. Na późne popołudnie przewidzieliśmy bowiem dogrywkę – jedną z najczęściej powtarzanych linii na Costa Blanca, Parle. Droga choć krótka i nietrudna (6a+) słynie z niesamowitej lokalizacji i bardzo ciekawego sposobu dostania się pod nią 😉.

Podczas tygodniowego pobytu na Costa Blanca nie mogło zabraknąć wizyty na skale będącej wizytówką wybrzeża - nazywanym "Małym Gibraltarem" Peñón de Ifach. Po dwóch dniach wspinania w sektorach sportowych (Bellus i Gandia) trzeciego rano jedziemy do Calpe i po zaledwie kilku minutach spaceru stajemy pod południową ścianą imponującej wapiennej wieży. Naszym celem jest jedna z najładniejszych i najciekawszych dróg na Penonie, zaliczana przy okazji do grona TOP50 całego rejonu – El Navegante (7a, 230 m).

Na rozpoczęcie sezonu zimowego wybieramy się z Michałem do Doliny Kieżmarskiej – stwierdzamy, że idąc na kolejną z krótkich „piątkowych” dróg niedaleko schroniska będzie blisko, szybko i nie za trudno. Tym razem wybór pada na drogę Veliča (ok. M5+) na Kieżmarskiej Buli – dodatkową zachętą jest opis na Drytoolingu, według którego jest ciekawie i ewidentnie. Tak też jest, jednak jak wiadomo zima rządzi się swoimi prawami i przy słabych warunkach oraz zbyt luźnym podejściu akcja zajmuje nam dużo więcej niż planowaliśmy. Drogę polecamy ale mimo niewielkiej długości należy raczej do kategorii poważniejszych w tej wycenie - zarówno jeśli chodzi o wspinanie jak i asekurację.

Tradycyjnie po zakończeniu sezonu - krótki tekst oraz zestawienie przejść wraz z linkami do relacji. Tym razem w Tatrach udało powspinać się na 31 drogach (26 ukończonych), co przełożyło się na ok. 150 wyciągów/5500 metrów. Było kilka wymarzonych celów, łatwiejsze klasyki oraz trochę taternictwa eksploracyjnego. Również wizyty w Alpach okazały się owocne, nie wliczając wielowyciągów na Sardynii* wyszło 17 dróg, ok. 260 wyciągów/9500 metrów i co ważne - w większości były to piękne linie. Na blogu pojawiła się również aktualizacja bardzo ważnego dla mnie opracowania Polecane drogi w Tatrach (w tym TOP100), podzielonego na drogi łatwiejsze (LINK) i trudniejsze (LINK). Tekstu uzupełniającego i nowych zdjęć doczekała się też lista klasyków w Dolomitach (LINK).

Po dwóch długich i wymagających dla nas drogach, w niedzielny poranek ciężko podnieść się z łóżka, a ręce bolą nawet przy trzymaniu kubka z kawą 😊. Ania stwierdza, że może iść się wspinać tylko na coś krótkiego i przyjemnego, odrzucamy więc mój lekko abstrakcyjny pomysł by zrobić coś jeszcze na Anićy – tym bardziej, że na 12-tą prognozowany jest deszcz. Finalnie wybieramy się ze znajomymi na Šaleškiego (5b, 140m), zlokalizowanego na północnej ścianie Filara Stup. Droga to ciekawy cel dla osób szukających przystępnych klasyków w rejonie, szczególnie gdy do dyspozycji jest niewiele czasu.

Drugiego dnia pobytu w Paklenicy wybieramy się na ścianę, dla której zawsze warto tutaj wracać - Anićę Kuk. Po przejściu na niej kilku pięknych klasyków czas na przesunięcie poprzeczki i zmierzenie się z następną pozycją na „liście marzeń” - Jenjavi (7a+, 400m). Pierwsze przymiarki miały już miejsce na wiosnę, gdy zmieniliśmy cel po nieudanej próbie klasycznego przejścia drugiego wyciągu. Gdy już wydawało się, że kolejna okazja pojawi się najwcześniej w przyszłym roku, w listopadowy weekend trafiło się okienko pogodowe. I w ten oto sposób na sam koniec sezonu udało się spróbować sił na jednej z najtrudniejszych i najładniejszych dróg wielowyciągowych jakie robiliśmy.

Kolejna wizyta w Paklenicy czyli jednym z nielicznych miejsc, gdzie mając do dyspozycji trzydniowy listopadowy weekend, przejść można trzy piękne wielowyciągowe drogi o dowolnych trudnościach. W piątek po nocnej podróży udajemy się z Anią na drugą po Anićy najciekawszą ścianę – Debeli Kuk i drogę Johnny (7a/VIII, 240m). Cel jak na „rozgrzewkę”, niewyspanie oraz plan na dzień kolejny dość ambitny, chcąc jednak dobrze wykorzystać ostatnie dni sezonu letniego nie ma się co oszczędzać 😊. Po 10 minutach spaceru mijamy efektowną ścianę południową, skręcamy w lewo przed mostkiem i podchodzimy skałami pod start drogi - na ścianie wschodniej. Kilkanaście metrów dalej tabliczką oznaczona jest Senza Pieta (6b+) – inna piękna linia, którą przeszliśmy na wiosnę (RELACJA).

Drugiego dnia pobytu nad Zielonym Stawem Kieżmarskim (31.10 robimy świetne Pająki na Jastrzębiej Turni) udajemy się do Doliny Jagnięcej by po raz pierwszy powspinać się na Koziej Turni (słow. Kozí štít, 2107 m). Widoczna z doliny rozległa ściana południowa oferuje sporo dróg (m.in. ładny i wyposażony w stanowiska piątkowy Filar Lehotsky'ego), my jednak wybieramy położoną dużo wyżej płytową ścianę południowo-zachodnią. By się pod nią dostać podchodzimy żlebem (ścieżka) opadającym ze Skrajnej Koziej Szczerbiny, oddzielającej Kozią Turnię od Koziej Kopki. 

Po dniu przerwy wracamy w Tatry by końcówkę długiego weekendu spędzić w Dolinie Kieżmarskiej. Po dotarciu nad Zelené pleso od razu ruszamy pod południowo-zachodnią ścianę Jastrzębiej Turni na świetne Pavúci lezú do neba (pol. Pająki idą do nieba, VIII-/VIII). Gdy rok temu zjeżdżając ścianą po Smrťi Vegetariánom (RELACJA) ujrzałem bajeczną płytę na ostatnim wyciągu, od razu wiedziałem, że trzeba będzie na nią wrócić! Niepokój wzbudzała jednak dolna część drogi – nie tylko ze względu na przewieszenia zwieńczone pasem okapów, ale i niejasny przebieg. Gdy jednak pod koniec sezonu pojawia się okazja, decydujemy się podjąć wyzwanie - jestem gotów na prowadzenie, a Ania godzi się na wsparcie w realizacji kolejnego taternickiego marzenia.

Ostatnia sobota października zapowiada się ciepło i słonecznie, dlatego w Tatry jedziemy ponownie już kolejnej nocy po powrocie z Młynarczyka (RELACJA). Ponieważ czasu na fizyczny i psychiczny odpoczynek za wiele nie było, tym razem ma być przyjemnie, lito i z szybkim podejściem 😉. Wpadam w końcu na pomysł by wrócić dla Ani na kolejną świetną linię na południowej ścianie Kieżmarskiego - Kriššáka. Dzięki znajomości drogi, szybko prowadzę dolną część (V), odcinek Rampą i pierwszy wyciąg nad nią, a partnerka zgarnia danie główne czyli piękne Płyty Kriššáka (VI+).

Młynarczyk to jedna z bardziej „honornych” tatrzańskich ścian – o jej klasie stanowią nie tylko wymagające linie (od VI do X-), ale również przygodowe podejście i niebanalne zjazdy. Skała przypomina tą z Kazalnicy, podobnie zresztą jak tam często jest mokro – idealne warunki do wspinania zdarzają się dość rzadko. Gdy więc pod koniec października nadchodzi kilka słonecznych dni, mimo niskich temperatur i krótkiego dnia postanawiamy z Szymonem wybrać się na planowaną wspólnie od dawna Szewską Pasję (VII+). Czeka nas porządna taternicka przygoda ze sporą huśtawką emocji.

Wizyta na pięknych płytach południowej ściany Baranich Rogów – jakiś czas temu rekomendowałem tu świetne Indiańskie Lato (VII-, RELACJA), teraz przyszła pora na łatwiejszą, choć chyba równie ciekawą drogę Traja kamaráti (V+). Mimo niskiej temperatury i zalegającego powyżej 2000 metrów śniegu, wysoko położone słoneczne wystawy pozwalają na wspinanie w suchym i ciepłym granicie. Na celowniku jest co prawda droga na innej ścianie, ale ponieważ jest mokra - zmieniamy plan i decydujemy się nadrobić zaległości związane z jedną z ładniejszych tatrzańskich piątek, z której roztacza się piękny widok na okolicę Doliny Pięciu Stawów Spiskich.

W Tatrach robi się wreszcie cieplej i słonecznie, ale ponieważ na wyżej położonych ścianach zalega jeszcze trochę śniegu, umawiam się z Dawidem na położoną w dolnej części Doliny Młynickiej Turnię nad Skokiem. Naszym celem jest Tatarkova cesta (VII+/VIII-), której wizytówką jest imponujący okap - okazuje się jednak, że ciekawego wspinania jest znacznie więcej! Po przejściu drogi bawimy się jeszcze na znanej mi już doskonale płycie Pre Jarku (IX-, opis całej drogi TUTAJ), która jak kiedyś wspominałem zalicza się do najładniejszych tego typu formacji w Tatrach.

Gdy po kilku tygodniach opadów i niskiej temperatury w Tatrach pojawia się szansa na krótkie okno pogodowe, wybieramy się na południowo-wschodnią wystawę Skrajnej Liptowskiej Turni (słow. Kozia Stena). Wysoka na około 300 metrów ściana oferuje kilkanaście dróg (najwięcej „piątek” i „szóstek”), prowadzących atrakcyjnym skalnym terenem, poprzetykanym trawiastymi fragmentami. My podczas pierwszej wizyty postanawiamy przejść jedną z linii w obrębie prawego filara – już na miejscu decydujemy, że będzie to Suma wszystkich strachów (VI+, wytyczona w 2011 roku przez J. Muskata i A. Paszczaka.

Zlokalizowana w Niskich Tatrach Demänovská dolina to jeden z najlepszych sportowych rejonów wspinaczkowych na Słowacji. Do dyspozycji jest (stan na 2022, kiedy pojawił się nowy przewodnik) pięć sektorów z drogami w pełnym zakresie trudności i w różnorodnych formacjach. Sporo skał wystawionych jest na południe, dzięki czemu można się na nich wspinać do późnej jesieni lub wczesną wiosną, gdy wkoło zalega jeszcze śnieg. Wapień jest w większości bardzo dobrej jakości i zapewnia porządne tarcie, asekuracja bezpieczna - do tego każdego roku sporo dróg zyskuje nowe przeloty. Na cyfrę nie ma co się raczej nastawiać - wspinanie jest często wymagające i techniczne, niemniej jednak daje sporo satysfakcji. Dodatkową zaletą jest świeże górskie powietrze i piękne widoki 😊.

Wapienny rejon niedaleko wsi Priedhorie (większe miasto w pobliżu to Povazska Bystrica) podzielony na trzy sektory: Górne i Dolne Skały (Zlata, Bronzova, Strieborna, Pyramida), Podkova i Sokolie. Największa i najbardziej atrakcyjna pod kątem wspinaczkowym jest skała Zlatą (opisywana też jako Horne Skaly). Szeroki mur oferuje ponad 50 dróg o długości dochodzącej do 30 metrów, ściana wystawiona jest na południe i położona jest na wysokim zboczu ponad lasem – nadaje się więc szczególnie na wiosnę i jesień. W upalne dni lepiej powspinać się na niższych sektorach.