7 lipca 1930 o pierwsze przejście wschodniej ściany Gerlacha rywalizowali (wspomagani przez towarzyszy) Stanisławski i Birkenmajer. Zespół pierwszego finalnie przeszedł filar Pośredniego Gerlacha, podczas gdy rezultatem działań drugiego była prawdopodobnie pierwsza szóstkowa linia w Tatrach – tak bowiem po latach ocenione zostało gładkie zacięcie na boso (!) pokonane przez Kupczyka. Cała historia jest bardzo ciekawa i warto się z nią zapoznać*. Sama droga, jak i cała najwyżej położona w Tatrach ściana jest obecnie trochę zapomniana, dlatego też postanawiamy ją trochę „odkurzyć”. Jak się finalnie okaże, naszej 4-osobowej ekipie przyjdzie dopisać na niej również swój własny rozdział.

Ściany w Dolinie Młynickiej (zarówno w masywie Skrajnej Baszty jak i Solisk) idealnie nadają się na niepewną pogodę lub szybką akcję. Godzinne podejście i zachodnia wystawa Turni i Ściany pod Skokiem pozwalają dotrzeć pod ścianę wyspanym i oszczędzić siły, jeżeli w planach na kolejny dzień mamy jakiś odległy cel. Podczas naszej niedawnej wizyty w tym miejscu zamierzaliśmy przejść narzucającą się łańcuchówkę – Euforię (VI+) oraz Nemorálny tanec (VII+/VIII-). Niestety podczas zjazdu linią Tańca po zrobieniu pierwszej drogi okazało się, że kluczowe miejsca są mokre – wielka płyta spodobała nam się jednak tak bardzo, że postanowiliśmy szybko na nią wrócić. Na rozgrzewkę wybraliśmy tym razem w miarę nową (2018) drogę na Turni obok - Deň Zombi (VI+).

Tuż obok Hokejki na zachodniej ścianie Łomnicy, biegnie inna świetna, trudniejsza droga o zróżnicowanym charakterze - Patagonské léto (VII+/VIII-). Bardziej wymagające płytowe odcinki ubezpieczone są spitami, na pozostałych liczyć musimy na własny sprzęt, są też miejsca gdzie czekają nas spore run-outy – wszystko jednak w pewnym, litym terenie. Po dwóch tygodniach w Alpach jestem dobrze rozwspinany, gdy więc zaraz po powrocie udaje się umówić na wyjazd w Tatry z mocnym kolegą, od razu proponuję mu tę drogę. A że Dawid na Królowej Tatr jeszcze nie był, pomysł zdobycia jej w ten sposób wydaje mu się bardzo ciekawy.

Prosto z obozu w Dolomitach przenosimy się z Anią do doliny Bergell (Val Bragaglia) w Alpach Retyckich, by przejść z jedną z najładniejszych dróg w Alpach, wytyczoną przez Riccardo Cassina na Piz Badile (3308 m.). Klasyk ten był na szczycie mojej listy odkąd zacząłem się wspinać i niewiele brakło, bym zmierzył się z nim już dwa lata temu podczas obozu w Val di Mello. Wtedy jednak, po ogromnym obrywie na Piz Cengalo, cała dolina Bondasca pozostawała zamknięta. Mimo to zrezygnowaliśmy dopiero w ostatniej chwili, już spakowani i na pocieszenie pozostał Gervasutti na Punta Allievi. Teraz potwierdziło się, że była to słuszna decyzja – planowaną trasą nie dotarlibyśmy pod ścianę. Góry i tym razem poczekały.

Północne ściany Tre Cime to wspinaczkowy symbol Dolomitów, a środkowa z nich to zarazem jedna ze słynnych sześciu 'wielkich alpejskich północnych ścian'*. Kilkusetmetrowe urwiska Cim przecina wiele legendarnych linii, spośród których jedną z najbardziej przystępnych, a zarazem najpopularniejszych w całych Dolomitach, jest dzieło Emilio Comiciego i braci Dimai. Cimy od północy przyciągają ale i onieśmielają – jest to miejsce, do którego trzeba wspinaczkowo dojrzeć, by móc się z nim bezpiecznie i w dobrym stylu zmierzyć. Kilka godzin po powrocie ze wspinania na Marmoladzie musiałem odpowiedzieć sobie na pytanie czy jestem gotów 😉.

Po trzech burzowych dniach spędzonych na niższych ścianach, nadchodzi okres lepszej pogody i decydujemy wybrać się na południową ścianę Marmolady, czyli największy mur skalny Dolomitów – szeroki na ok. 2 km, dochodzący do 900 metrów wysokości i oferujący ok. 200 dróg! Naszym celem jest jedna z najpopularniejszych linii, wyprowadzająca na wierzchołek Punta Ombretta i oferująca w większości przystępne trudności z dwoma bardziej wymagającymi fragmentami. Do wycen należy podchodzić jednak z dystansem, ściana ma swoją specyfikę - na niektórych teoretycznie łatwych wyciągach można się zdziwić, do tego wybierając trudniejsze warianty w górnej części drogi czekają nas dość wymagające odcinki za 6b i 6c.

Poniedziałek to trzeci (na szczęście ostatni taki) dzień z pogodą w kratkę, dlatego też wracamy na południową ścianę Pierwszej Turni Selli z zamiarem rozgrzania się na tradowym klasyku (Trenker Crack) i spróbowania Icterusa (6c+/7a w zależności od topo), o ile ściana wyschnie i nie zdąży jej ponownie zalać... Pierwsza droga jest bardzo popularna i prawie zawsze ktoś się na niej wspina – na szczęście uprzejmy zespół przepuszcza nas przodem, a my obiecujemy, że będziemy się sprężać 😊.

Po niespodziewanym nocnym opadzie, rezygnujemy z zaplanowanego tradowego klasyka na dużej ścianie – jedyną opcją jest działanie w płytach na słonecznej wystawie. Wybieramy jedną z najładniejszych miejscówek w Dolomitach z takim rodzajem wspinania – masyw Lastoni di Formin. Parkujemy na Passo Giau i wygodną ścieżką dochodzimy (ok. 40 minut) do Forcella Giau, skąd roztaczają się piękne widoki na masyw Tofany, Pelmo, Civettę i Marmoladę. Na ogromnym zachodnim murze Lastoni wytyczono sporo ciekawych dróg, obite klasyki to m.in. Supertegolina (7a) czy Nikibi (6b+), my dziś skupiamy się jednak na leżącej po drugiej stronie przełęczy południowej ścianie Spiz de Mondeval.

Obóz klubowy w Dolomitach – pomimo niepewnej sytuacji związanej z pandemią koronowirusa, udaje zarezerwować się miejsce dla ponad 30-osobowej grupy na świetnym campie (Catinaccio Rosengarten w Pozza di Fassa). Oficjalnie pobyt rozpoczynamy od poniedziałku, większość klubowiczów działa już jednak od soboty. Podobnie robimy i my – po nocnej podróży docieramy na Przełęcz Sella, w okolicy której znajduje się mnóstwo ładnych oraz łatwo dostępnych dróg, idealnie nadających się na rozwspin (z tradów polecam m.in. Vinatzera czy Kasnapoffa). Tym razem nie decydujemy się na żadną z historycznych dróg, a nowoczesną 6-wyciągową linię prowadzącą po ładnych płytach południowej ściany Pierwszej Turni, trzymającą trudności w zakresie 6a-6b.

O wspinaniu na północno-wschodniej ścianie Małego Młynarza myślałem za każdym razem widząc ją czy to z Doliny Białej Wody, czy na podejściu do Morskiego Oka (skąd robi kapitalne wrażenie). W środku tegorocznego lata nadszedł wreszcie odpowiedni moment, choć popołudniowa ulewa dzień wcześniej oraz ryzyko burzy w dzień przejścia trochę obniżyły nasze morale. Do Doliny Żabiej Białczańskiej podchodzimy większą ekipą, finalnie na wspinanie decydujemy się w na 2 dwójkowe zespoły i skręcamy w kierunku Wyżniej Skoruszowej Przełęczy, reszta rusza turystycznie na Młynarza.

Tym razem odwiedzamy zachodnią ścianę Zadniego Kościelca, gdzie w ostatnich latach, na skalnej 'Piramidzie' pomiędzy Drogą Patrzykonta i Kominem Strumiły powstały nowe obite drogi. Ogródek sportowy pozwala na komforowe i przyjemne wspinanie, z możliwością wycofu w każdym momencie - idealnie nadaje się na niepewną pogodę lub szybką popołudniową akcję. Słońce w lecie pojawia się już o 11, co może być plusem przy porannych opadach, a minusem przy wysokich temperaturach. My wybieramy miejscówkę by za bardzo nie zmęczyć się przed planowanym na niedzielę odległym Małym Młynarzem oraz z powodu prognozowanej na popołudnie burzy. Po każdej z dróg szybko wraca się pod ścianę dwoma zjazdami, mając więc do dyspozycji około 5 godzin, udaje się zrobić wszystkie trzy linie.

Dwa dni po zrobieniu Schodów do Nieba wracamy na Kazalnicę, by zmierzyć się z inną, bardziej popularną ale i poważniejszą drogą Czyżewskiego (Małolata). Droga bez wątpienia jest jednym z największych tatrzańskich klasyków - sprytnie szukająca słabych punktów centralnej, przewieszonej części Zerwy, długa i trzymająca szóstkowe trudności do końca oraz wymagająca dobrej orientacji. Ekspozycja robi wrażenie, większość wyciągów zaskakuje śmiałością, dlatego też można wybaczyć jej kilka brzydszych fragmentów oraz nieprzyjemne wyjście ze ściany. By wspinania było jeszcze więcej, wybieramy popularny wariant startowy Wędrówką Dusz – w tej wersji zaczynamy ostrogą Filara przy samym stawie i z Wariantami łączymy się po 4 wyciągach. 

Drugiego dnia obozu idziemy większą grupą pod Żabiego Mnicha. My wybieramy krótką, ale wartą zrobienia Fantazję, której kluczowy odcinek był jako pierwszy w Tatrach ubezpieczony spitami. Droga prowadzi pięknymi płytami - na pierwszej solidnie nabijemy łydki oraz zweryfikujemy technikę i psychę na rajbungach, na drugiej dogniemy palce na ostrych chwytach. Co ważne, w 2019 linia zyskała nową asekurację, dzięki czemu na najtrudniejszym fragmencie wspinamy się komfortowo po nowych ringach – na pierwszych 60 metrach też są, ale tylko 2 😉. Dwa łańcuchy zjazdowe pozwalają wspinać się na lekko, szybko wrócić pod ścianę i robić kolejne drogi, na przykład idące tuż obok - Chrobaka (piękne rysy), Pro Pain (o tym na końcu) czy świetnego Wilczkowskiego (relacja tutaj).

Kilka dni pięknej pogody w Tatrach to ostatnimi czasy rzadkość, a już podczas obozów klubowych sprawa niespotykana. Tym razem było jednak inaczej, dlatego od razu pierwszego dnia udajemy się na Kazalnicę. Centralna ściana jest jeszcze mokra (wrócimy na Małolata dwa dni później), wybieramy więc prowadzące płytami w prawej jej części Schody do Nieba. Droga nie jest co prawda tak efektowna jak te w okolicy Filara, ale z powodu dość skomplikowanego przebiegu, długości (ok. 13 wyciągów + godzina terenem I-III na szczyt), wymagającej miejscami asekuracji oraz solidnego VI+ na kluczowym wyciągu, nie należy jej lekceważyć. Korzystając z niniejszego opisu, zdjęć i stworzonego foto-topo będzie łatwiej, więc jeżeli chcecie zintensyfikować przygodę – nie czytajcie 😉.

Jedna z najbardziej znanych dróg w rejonie Chamonix, forsująca skalne bastiony wschodniej ściany Mont Blanc du Tacul (4 248 m.), wymarzony cel niejednego wspinacza górskiego 😊. Do drogi trzeba było oczywiście 'dorosnąć’ oraz wstrzelić się w dobre warunki – zarówno jeśli chodzi o brak opadów, jak i odpowiednią temperaturę – za wysoka powoduje, iż droga robi się niebezpieczna. Gdy więc nadchodzi odpowiednia pora, kompletujemy 3-osobowy skład, przygotowujemy plan działania i ruszamy. Po aklimatyzacji i rozwspinaniu na Filarze Cordiera, odpoczywamy cały dzień w mieście i przez Aiguille du Midi docieramy na Vallée Blanche – pierwotnie planowany był nocleg w namiocie, finalnie decydujemy się na schronisko Cosmiques.

Jeden z długich, czysto-skalnych klasyków rejonu Mont Blanc – jego linia jest świetnie widoczna z centrum Chamonix, najładniej prezentuje się przy zachodzącym Słońcu. Droga jest sama w sobie świetnym celem, a jednocześnie może robić za porządny rozwspin przed czymś trudniejszym wysoko w górach – ponad 20 wyciągów przy dobrej dostępności (z Plan de l'Aiguille) oraz przystępnej wysokości (2800-3445 m) to świetna rozgrzewka i aklimatyzacja. Tak było i w naszym przypadku podczas wyjazdu, którego celem głównym był Filar Gervasuttiego na Mont Blanc du Tacul.

Ostatnimi czasy pogoda bardzo często wymuszała zmianę planów, kiedy więc w końcu przytrafia się ‘pewna’ niedziela, postanawiamy maksymalnie ją wykorzystać – stąd pomysł przejścia dwóch dróg na zachodniej wystawie Łomnicy jednego dnia. Poza oczywistą zaletą skorzystania z kolejki jedynym minusem jest to, że pod ścianą jest się najwcześniej po 10-tej, ale przy długim letnim dniu nadal pozostaje sporo czasu na działanie. Wizja przewspinania 500-metrów na pięknej ścianie jest niezwykle kusząca, dlatego postanawiamy spróbować – na początek Puškáš, powrót pod ścianę, ocena sytuacji i jeżeli wszystko ok – druga droga, dużo poważniejsza mimo niewiele wyższej wyceny – Pęknięcie w płycie.

W pochmurną sobotę działamy na jednej z najniżej położonych ścian w Tatrach, która swą nazwę zawdzięcza pobliskiemu wodospadowi Skok. Na będących zwieńczeniem zachodniego ramienia Skrajnej Baszty Turni oraz Ścianie wytyczono sporo dróg zarówno letnich, jak i zimowych, w bardzo szerokim zakresie trudności (do IX i M9+ włącznie!). My tym razem skupiamy się na dwóch prawie w całości obitych płytowych propozycjach - rozpoczynamy od Euforii (VI+, oryginalnie VII-) i zjeżdżamy linią drogi Nemorálny tanec (VIII-). Kluczowy odcinek tej drugiej okazuje się jednak zbyt mocno zacieknięty na czyste przejście - na pewno warto będzie wrócić bo wielka płyta jest świetna, a okap dużo bardziej przystępny niż się wydaje spod ściany.

Czerwiec w Tatrach w tym roku nie rozpieszcza - często pada, a gdy już robi się słonecznie, nadal jest burzowo, należy też liczyć się duża wilgotnością. W sobotę meldujemy się pod Galerią Osterwy z zamiarem zrobienia dwóch ładnych dróg, niestety po nocnej ulewie ściana jest pokryta zaciekami, które nie znikną z kluczowych miejsc aż do późnego popołudnia. AliNinę wspominam miło z poprzedniego przejścia (RELACJA), mokrawy jest tylko pierwszy wyciąg, opcja wydaje się więc rozsądna. Dodatkowo będzie okazja do sprawdzenia ruchów na Shangri La. Prognozy na niedzielę zmieniają się na lepsze, postanawiamy więc wybrać się wyżej - pod Mały Lodowy i Ostry, co finalnie okazuje się chybionym pomysłem - jak wiadomo pogoda za nic ma ludzkie plany 😉.

Trzeci dzień w Moku i trzecie z rzędu podejście pod Mnicha - to jedna z nielicznych opcji gdy pozostałe ściany są mokre i/lub pogoda jest niepewna. Podejście mija tym razem szybciej i przyjemniej - sprzęt został pod ścianą, no i towarzyszą nam znajomi. Chmury trochę straszą, postanawiamy więc rozpocząć od 1-wyciągowej ospitowanej drogi na wschodniej wystawie - Andromedy i zadecydować później co dalej. Niestety wyraźnie idzie ku gorszemu - dlatego od razu po powrocie pod północną ścianę nie decydujemy się na realizację pierwotnego planu, tylko namawiam Anię na mega klasyk, którego jeszcze nie robiła - Międzymiastową.

Ściana północna (na której mieliśmy działać) jest mokra, dlatego też decydujemy się na kombinację, o której powiedział nam sam Piotr Korczak spotkany dwa dni wcześniej w skałach. Całą Sprężynę robiłem poprzednio (relacja) przedłużając o Płyty Kosacza, jednak opcja przejścia trzech siódemkowych (wg MT VII+, VII- i VII+) obitych wyciągów American Beauty i kontynuuwanie trzema tradowymi (V, mocne V+, VI-) jest jeszcze ciekawsza. Zwłaszcza, że 'Szalony' zareklamował 3. wyciąg AB jako jeden z najładniejszych siódemkowych wyciągów w Tatrach. Po przejściu kombinacji uważam, że American Spring (nasze określenie 😉) to kapitalna propozycja dla kogoś, dla kogo całe AB jest za trudne (górne wyciągi to już ósemki), a sama Sprężyna to trochę za mało.

Długi weekend nad Morskim Okiem – pogoda jest niestabilna a prognozy mało wiarygodne, skupiamy się więc na niskich i szybko-schnących ścianach z łatwym wycofem. W piątkowy poranek meldujemy się w czwórkę pod Mnichem, niestety deszcz weryfikuje nasze plany, postanawiamy więc wybrać się pod Zadniego Mnicha, którego odnalezienie w gęstych chmurach okazuje się nie lada wyzwaniem 😊. Na wschodniej przełączce mrok, Uskok mokry, przenosimy się na Ciemnosmreczyńską Przełączkę. Na chwilę wychodzi Słońce, postanawiamy więc wykorzystać krótkie okno i szybko wejść na szczyt granią.

Długo wyczekiwany początek sezonu w Tatrach - granica ze Słowacją nadal zamknięta, po deszczowym tygodniu wybieramy więc południową wystawę Zamarłej. W górnych partiach nadal zalega bardzo dużo śniegu, gdy docieramy więc do Dolinki Pustej, ukazuje się nam widok jak z Enversów, gdzie w ściany startuje się prosto z lodowca. Rano zacięcia i rysy są jeszcze mokre, postanawiamy więc rozpocząć od wspinania na skąpanym w Słońcu Lewym Kancie. Początkowo w planach jest Egzamin z Fizyki, jednak gdy omijamy pierwszy kruchy fragment lewą stroną, a na drugim długo błądzę w poszukiwaniu odpowiedniego (i suchego) wariantu, od trzeciego stanowiska postanawiamy zrobić kombinację najładniejszych wyciągów powyżej - jednego z Lewego Heinricha i dwóch z Mu-Mu-Mu.

Aktualizacja subiektywnej listy polecanych "średnio-trudnych" dróg wspinaczkowych w Tatrach w przedziale trudności VI- do VII+. Wykaz stworzony został na bazie nielicznych, ale cennych opracowań, jak również opinii wielu wspinaczy i własnych doświadczeń. Większość polecanych dróg oferuje ewidentne wspinanie w litej skale oraz bardzo dobrą asekurację, na liście jest też kilka dróg obitych częściowo lub "na sportowo". Poza "klasykami" i pozycjami bardzo popularnymi, na liście umieściłem również ciekawe historyczne drogi na mniej uczęszczanych ścianach oraz ładne linie z ostatnich lat, które już zyskały uznanie, lub/i zostały logicznie wytyczone w interesujących miejscach. Uwagi i sugestie mile widziane, nie pozwólmy pięknym drogom zarastać 😊.

Aktualizacja subiektywnej listy polecanych "łatwych" dróg wspinaczkowych w Tatrach w przedziale trudności III do V+. Wykaz stworzony został na bazie własnych doświadczeń, kilku istniejących opracowań oraz opinii innych wspinaczy. Wymienione drogi oferują atrakcyjne wspinanie oraz dobre lub bardzo dobre możliwości asekuracji (własnej i częściowo stałej). Użyte określenie "drogi łatwe" jest umowne, do zestawienia należy podejść z rozsądkiem, a cele dobierać na miarę swoich możliwości oraz doświadczenia. Pod uwagę wziąć również trzeba ważną kwestię podejścia pod ścianę/drogę oraz sposobu zejścia/zjazdów.

Do tej pory w podsumowaniach opisywałem cały zakończony rok, ponieważ jednak blog skupia się już właściwie tylko na wspinaniu w górach, postanowiłem zrobić osobne resume dla sezonu letniego oraz zimowego (to drugie wkrótce). Tak więc poniżej wykaz górskich dróg z sezonu Lato 2019 z linkami do poszczególnych relacji, z podziałem na Tatry i Alpy oraz krótkim komentarzem. Dodatkowo album z wybranymi zdjęciami z tego okresu, chronologicznie po 1-2 zdjęcia z każdej relacji. Czyli sezon w pigułce 😊.

Płyty Pająków na Kieżmarskim to jedna z najładniejszych tego typu formacji wspinaczkowych w Tatrach, dlatego gdy w 2018 powstała na niej droga „dla ludzi” o wycenie VII+ i z komfortową (jak na słowackie standardy) asekuracją, od razu trafiła na moją listę. Kilka miesięcy temu Odzie przyjrzałem się również z bliska, wspinając się na biegnącym obok Wielkim Zacięciu. Droga wyglądała z tej perspektywy świetnie, pozostało poczekać aż nadejdzie odpowiedni moment i znajdzie się partner chętny na jej przejście. Gdy zbliża się ostatni ładny weekend sezonu, pomysł podsuwam dwóm kolegom, jeden z nich dysponuje akurat wolnym czasem. I tak w sobotę wspinam się jeszcze z Anią nad Morskim Okiem, a już w niedzielę rano ruszam wraz z Mateuszem  pod Kieżmarski. 

Warunki wspinaczkowe oraz pogoda w Tatrach nadal świetne, powstaje więc intensywny plan by w sobotę spróbować wejść w ścianę Kazalnicy z Anią, a już w niedzielę wspinać się na Kieżmarskim z Mateuszem. Niestety gdy pierwszego dnia rano stajemy pod Zerwą, odczuwalna temperatura wynosi poniżej zera. Po odczekaniu godzinę (nadal zimno) zasmuceni odpuszczamy zacienioną, północną ścianę i Żlebem Żabiej Przełęczy Wyżniej podchodzimy pod Żabiego Mnicha. Pod zachodnią ścianą nie ma jeszcze Słońca, na rozgrzewkę postanawiamy więc wyjść na Żabią Lalkę, na której jeszcze nie byliśmy.

Podobnie jak w zeszłym roku, w połowie października w Tatrach zrobiła się piękna i bezdeszczowa jesień. Tym razem jednak weekend jest bardzo wietrzny, wybieramy więc niską, zachodnią ścianę Kościelca i liczymy na Słońce. To niestety postanawia cały dzień chować się za chmurami, przez co temperatura odczuwalna jest bardzo niska. Pod ścianą stawiamy się w cztery osoby – ja z Anią oraz Michał z Szymonem. Od razu optymistycznie postanawiamy rozpocząć od Lobby, mimo iż palce nawet bez dotykania skały są zdrętwiałe z zimna. Trzy z czterech wyciągów robiłem już kilka lat temu (LINK), dlatego też nadeszła pora by skończyć tą bardzo popularną, ubezpieczoną prawie w całości ringami drogę.

Na Mnichu na górską przygodę raczej nie ma co liczyć (w końcu to "najbardziej na południe wysunięta skałka w Polsce" 😉), ale na świetnej jakości granit i krótkie, lecz wymagające drogi sportowe i na własnej – jak najbardziej, pod tym względem trudno o lepsze miejsce w Tatrach. Do najciekawszych propozycji tradowych z pewnością zaliczają się Rysa Hobrzańskiego (VI+/VII-) i Zacięcie Kosińskiego (VII). W zeszłym roku robiłem je w pięknej kombinacji Seven Up (LINK), ostatni wyciąg nas jednak zrzucił, wypadało więc na niego wrócić. Na oku tym razem mamy też inny mega-klasyk, Kant Hakowy (VII), pod północną ścianą jest jednak za zimno by próbować, przechodzimy więc od razu na wystawę wschodnią.

Mimo, że mamy ostatni dzień kalendarzowego lata, jest chłodno, a północne ściany przyprószone są śniegiem. Ten kontrast zieleni i bieli w Tatrach wygląda świetnie, choć oczywiście działalność wspinaczkowo jest przez to ograniczona do słonecznych wystaw. Zamarła na takie właśnie warunki jest idealna, bywam że da się tu komfortowo wspinać nawet w listopadzie. W porannym chłodzie ruszamy więc do Doliny Pięciu Stawów Polskich, a następnie do Dolinki Pustej. Czekając aż Słońce oświetli ścianę, zastanawiamy się nad pierwszym celem – miał być Egzamin z Fizyki, postanawiamy jednak rozpocząć od drugiej planowanej drogi, Lewej Pilchówki.

Droga ta, jako jeden z historycznych klasyków wspinaczkowych w Tatrach, interesowała mnie od dawna. Jest to najdłuższa wspinaczka na zachodniej ścianie drugiego najwyższego szczytu Tatr i mimo teoretycznie niskich trudności, uchodzi za drogę dość poważną, o mocno „górskim” charakterze i zaniżonej wycenie. W piękny wrześniowy dzień postanowiliśmy więc sprawdzić jakież to dzieło stworzyli prawie 90 lat temu (w 1930!) Birkenmajer i Kupczyk. Wyjeżdżamy kolejką na Łomnicką Przełęcz, podchodzimy na ramię i jednym 30-metrowym zjazdem dostajemy się do łańcuchów doprowadzających pod ścianę. Poranek jest bardzo chłodny, wiemy jednak, że zachodnia Łomnicy już około południa skąpana będzie w Słońcu i nie powinniśmy zmarznąć.

Wracając z krótkiego wypoczynku po wspinaniu w Alpach, postanawiamy w drodze powrotnej zatrzymać się w Höllental – królestwie ubezpieczonych dróg wielowyciągowych. Ostatnio byłem tu zeszłej jesieni, przechodząc m.in. kapitalne Blechmauerverschneidung, wcześniej robiliśmy tam też obóz klubowy. Rejon jest specyficzny, ściany znajdują się w środku lasu, wspinamy się więc często między drzewami. By się nie rozczarować koniecznie trzeba wybierać sprawdzone drogi, inaczej może się to skończyć błędną – negatywną oceną miejsca, o ile w ogóle znajdziemy ścianę i drogę 😊 My tym razem byliśmy ograniczeni z wyborem, z powodu upału wystawa musiała być północna, a z powodu braku czasu – droga szybko dostępna i nie za długa. Miałem coś w zanadrzu na taką okoliczność.

Na ostatnie dni obozu do Chamonix dociera Ania - w piątek wspinamy się na skałach w Les Gaillands, w sobotę czas na jakąś ładną drogę w górach. Chcemy się wyrobić w jeden dzień i nie działać za wysoko, idealny więc będzie Plan d’Aiguille. Jedną z najczęściej polecanych dróg w tym rejonie jest Nabot Leon (autorstwa Pioli) na Czerwonym Filarze Blaitiere'a. Wyjeżdżamy na Plan i ruszamy w stronę naszego celu – najpierw do jeziorka Lac Bleu, później długim trawersem do grzędy, która doprowadza pod wschodnią podstawę Filara. By dostać się pod ścianę konieczne jest przejście małego pola śnieżnego i około 60 metrowego stromego odcinka skalnego do przełączki (w dół zjazd), skąd eksponowaną ścieżką po stronie zachodniej do wielkiej półki, z której drogi startują.

Tak jak zaplanowaliśmy, rest po wspinaniu na Enversach przypada w jedyny deszczowy dzień, nie spodziewaliśmy się jednak, że będzie lało bez przerwy przez 16 godzin… Z dużych i wysoko położonych ścian zrezygnowaliśmy już na początku pobytu, gdy dowiedzieliśmy się jakie warunki na nich panują (marzył nam się m.in. Gervasutti na Mont Blanc du Tacul), teraz dodatkowo musimy zweryfikować plany biorąc pod uwagę opad i niską temperaturę. Postanawiamy wyjechać kolejką na Plan de l’Aiguille i z bliska zobaczyć jak sytuacja wygląda. Podchodzimy pod Filar Aiguille de Blaitiere, niestety jest mokro. Decydujemy więc, że jedyną sensowną opcją będzie skąpana w Słońcu słynna Grań Motyli (Pappilons). Droga jest piękna, lita i łatwo dostępna, przez co jednak bardzo oblegana.

Trzeciego dnia pobytu pod Igłami od Południa, ruszamy pod drogę, która konkuruje z Marchandem o miano najpopularniejszej w rejonie. Warto zaznaczyć, że obie drogi są autorstwa legendarnego Michela Pioli. Co prawda jesteśmy zmęczeni (fizycznie i psychicznie) po dwóch dniach wymagającego wspinania, będąc jednak ostatni dzień w granitowym raju, ciężko byłoby przy pięknej pogodzie po prostu sobie odpuścić. Postanawiamy więc wstawić się w Bienvenue i przejść tyle ile damy radę – rozważamy wycofanie się w przypadku braku sił lub czasu na skończenie drogi. Chcemy bowiem zdążyć na ostatnią kolejkę do Chamonix, a na stację Montenvers czeka nas przecież około 3 godziny marszu po skałach, drabinach i lodowcu Mer de Glace.

Drugiego dnia pobytu na Enversach idziemy zmierzyć się z drogą pretendującą do miana największego klasyku regionu – Piaskowym Dziadkiem (postać bajkowa), tak bowiem tłumaczy się jej nazwę 😊. Spod namiotów czeka nas zaledwie 20 minut podejścia - najpierw udajemy się pod schronisko, a następnie schodzimy z przełączki na lodowiec Trelaporte i nim kilkadziesiąt metrów pod południowo-wschodnią ścianę Tour Rouge. By zacząć się wspinać musimy przekroczyć szczelinę brzeżną, co w butach wspinaczkowych wcale takie banalne nie jest 😉 Szpeimy się trochę niżej mając na uwadze to, że dzień wcześniej pod znajomymi z Polski (spotkanymi w schronisku) załamała się krawędź i mieli sporo szczęścia, że skończyło się na lekkich potłuczeniach.

Tegoroczny obóz alpejski KW Bielsko-Biała urządzamy w stolicy europejskiego wspinania górskiego i alpinizmu, Chamonix. Wielkość rejonu oraz ilość pięknych szczytów i ścian przytłacza, stąd przy pierwszej wizycie najlepiej skupić się na największych klasykach. Po przyjeździe na camping formujemy małą ekipę wspinaczkową (3 zespoły) i na początek ruszamy na Igły od Południa (potocznie tzw. Enversy), reklamowane jako jedno z najlepszych miejsc wspinaczkowych w Alpach. Po wyjeździe kolejką szynową na Montenvers, przechodzimy kawałek lodowcem Mer de Glace i po 3 godzinach docieramy w okolice Schroniska Envers des Aiguilles.

Umawiamy się w dwa zespoły na Kazalnicę, optymistycznie licząc, że pomimo ciągłych opadów nawiedzających Tatry będzie sucha. Zamiast tego nad Morskim Okiem stawiamy się jednak w trójkę i po analizie sytuacji wdrażamy plan awaryjny – Czołówkę MSW, gdzie od dawna czekają dwa klasyki do zrobienia, Szare Zacięcie (VI+) i Greystone (VII). Pod ścianą okazuje się oczywiście, że spore fragmenty ściany są mokre ale mimo to postanawiamy działać. Omawiamy podział prowadzenia biorąc pod uwagę planowane przejście dwóch dróg, szykujemy sprzęt i ruszamy.

Drugiego dnia obozu ruszamy pod Młynarczyka z nieśmiałym zamiarem spróbowania Szewskiej Pasji (VII+). Trudności są ponoć dobrze obite, więc mimo iż droga może okazać się dla nas za trudna, postanawiamy spróbować. Wiemy, że samo dotarcie pod ścianę jest przygodą samą w sobie, nie spodziewamy się jednak, że aż TAKĄ 😉 Przechodzimy przez mostek za taborem i zaczyna się walka z przyrodą – najpierw las zarośnięty i żywy jak z baśni o elfach, później dwa głazowiska, następnie krzaki po klatę i na koniec strome trawy. Oczywiście mocno sobie skomplikowaliśmy dojście brakiem znajomości terenu, dlatego zamiast 30 widniejących w opisie minut kończy się na 90.

Tym razem na letni obóz KW BB wybieramy Dolinę Białej Wody, gdzie jak wiadomo wszędzie pod ściany daleko, a na krótkie i łatwe drogi nie ma co liczyć 😉 Mamy nadzieję, że pogoda będzie łaskawa i uda się podziałać na Galerii Gankowej, Małym Młynarzu i Młynarczyku. Niestety plany zostają zweryfikowane, w czwartek i piątek próbujemy zrobić „cokolwiek”, a w sobotę prawie wszyscy opuszczamy Tabor. Pierwszego dnia, po przybyciu na miejsce i zrzuceniu ciężkich plecaków i rozłożeniu namiotów, bardzo optymistycznie postanawiamy wybrać się na Galerię Gankową i spróbować Filar Centralny. Ściana jest jednak w większości mokra, pozostaje plan awaryjny i łatwiejszy filar, którym prowadzi droga Puskasa (V).

Ostatniego dnia pobytu postanawiamy wybrać się pod słynne Turnie Vajolet  - to właśnie na nich popisywał się Stallone w filmie Cliffhanger ;) Po noclegu w Canazei podjeżdżamy do Pery i kolejką trochę skracamy sobie długie jak na Dolomity podejście (zostaje 2-3 godziny marszu, 900 metrów przewyższenia). Mijamy schroniska Gardeccia oraz Vajolet, wielką ścianę Cima Catinaccio i bardzo stromo podchodzimy do Rif. Re Alberto (2621 m.). Marzyła mi się najtrudniejsza droga na turniach - mocna szóstka Stegera na Torre Winkler, jest jednak wietrznie i zimno, po kawie w schronisku decydujemy się więc na plan awaryjny – jedną z najładniejszych „czwórek” w Dolomitach, Kant na Turni Delago (IV+).

Chętnie zostalibyśmy dzień dłużej pod Tre Cime i spróbowali kolejnego klasyka, późnym popołudniem zaczyna jednak padać, a prognozy na piątek są bardzo nieprecyzyjne. Decydujemy, że najlepsza będzie łatwiejsza droga, z krótkim podejściem i możliwością szybkiego wycofu. W zanadrzu na taką okoliczność mam od jakiegoś czasu polecaną przez przewodniki (i kilku znajomych) drogę M. Speciale (V+) na zachodniej ścianie Lagazuoi Piccolo, pod którą podchodzi się bardzo szybko z Przełęczy Valparola. Przenosimy się więc kolejny raz na jedną noc, tym razem do hotelu w okolicy Cortiny d’Ampezzo. Rano podjeżdżamy na przełęcz i idziemy pod ścianę, choć warunki nie są zachęcające – padać przestało w nocy, Słońce nadal chowa się za chmurami a dłonie grabieją z zimna.

Po noclegu w schronisku Auronzo ruszamy pod wybraną drogę – podejście zajmuje ok. 40 minut, kierujemy się najpierw szlakiem pod schronisko Lavaredo i dalej w stronę przełęczy, po czym trawersujemy w lewo wyraźną ścieżką. Mijamy Cimę Piccola i jej piękny żółty mur (droga Gelbe Mauer) i filar (Spigolo Giallo), który robiłem dwa lata temu (LINK). Południowo-wschodnia ściana prezentuje się w porannym Słońcu wyśmienicie, choć jej środkowy, przewieszający się fragment, trochę onieśmiela. Na drodze Cassina (VII-) , wspinają się już dwa zespoły, trzeci spotykamy pod ścianą. Chłopaki z Anglii po chwili jednak rezygnują z przejścia. My odczekujemy godzinę aż wspinający się nad nami będą w bezpiecznej odległości, po czym startujemy zmierzyć się z mega-klasykiem 😊

Drugiego dnia pobytu w Dolomitach postanawiamy zrobić coś krótszego ale i trudniejszego - rejon Cinque Torri nadaje się do tego idealnie. Via Finlandia od dawna jest w moim „kajecie”, reklamowana przez znajomych jako piękna ale ciągowa i wymagająca (w swojej kategorii) droga. Pierwotna wycena VI+ jest obecnie często weryfikowana na 6b (ok. VII), czego po jej przejściu nie podważamy 😉 Na pewno droga jest zdecydowanie poważniejsza od robionej przeze mnie dwa lata temu Diretta Dimai, na południowej ścianie tej samej turni (LINK). Co jednak ważniejsze – Finlandia to jedna z najładniejszych dróg jakie robiłem w Dolomitach, zdecydowanie polecamy.

W planach był kilkudniowy pobyt w Tatrach, temperatury bliskie zeru spowodowały, że w ostatniej chwili postanawiamy jednak, że pojedziemy w cieplejsze rejony. Kilka dużych ścian odpada z powodu braku stabilnej pogody, prognozy na Dolomity wyglądają lepiej, na dodatek bliskie podejścia i duża różnorodność powodują, że zawsze „coś się podziała”. Szybko przeglądam swoje zapiski w przewodnikach, pakujemy się i ruszamy. Mam kilka dróg na oku, konkretnego planu jednak brak - będziemy decydować dzień po dniu gdzie śpimy i po czym się wspinamy. Już po drodze postanawiamy, że kierujemy się na Przełęcz Sella – pod piękne Turnie mamy 20 minut spaceru, w zależności od pogody i samopoczucia po 10 godzinach nocnej jazdy można wybrać drogę na jednej z nich.

O przejściu północno-wschodniej ściany Pośredniej Grani myślałem już od jakiegoś czasu. Rejon ten jest rzadko odwiedzany przez wspinaczy i nawet na temat najbardziej znanej drogi, Filaru Cagasika (VI), informacji na Internecie jest bardzo niewiele i jak się później okazało, w większości są błędne 😊 Na wspinanie umawiam się tym razem z Michałem i obaj nie mamy wątpliwości – będzie górsko i przygodowo. Zanim jednak wejdziemy w upatrzony Filar, proponuję dodatkowo drogę na położonej poniżej Żółtej Ścianie, kombinacja taka wręcz się narzuca – zamiast żmudnie podchodzić piarżystym żlebem,  możemy przewspinać kilka wyciągów więcej. Droga Korosadowicza (V) nadaje się do tego idealnie, jest ładna, krótka i nietrudna - w sam raz na rozgrzewkę.

Nareszcie piękny i stabilny pogodowo weekend w Tatrach, można więc ruszyć na jakąś dużą ścianę. Ponieważ do dyspozycji mamy tylko sobotę, decydujemy się na szybko dostępny (kolejką) Kieżmarski Szczyt i jego południową wystawę. Po ostatnich przygodach na mniej popularnych drogach, tym razem nastawienie jest konkretne – musi być jakiś klasyk. A jednym z największych jest droga Dieski, zwana potocznie Wielkim Zacięciem. Co prawda całość przeszedłem już kilka lat temu (Wielkie Zacięcie 2015), jednak prowadziłem wtedy jej dolną część, a w górnej czyli tej najważniejszej, występowałem w roli statysty dla silniejszych kolegów 😉 Dla mnie więc będzie to pewnego rodzaju finalizacja przejścia, dla Ani z kolei okazja do powspinania się na tatrzańskiej perełce.

Wyczekiwany długi weekend w końcu nadszedł, niestety nie z taką pogodą, która pozwoliłaby zrealizować bardziej ambitne plany w Tatrach. W czwartek nie za bardzo da się działać nawet w skałach, jedziemy więc na panel do Żyliny i zostajemy na noc w Rajeckich Teplicach, by w piątkowy poranek wspinać się na skałach w Porubce. Już po południu przenosimy się nad Popradzki Staw - po rozważeniu dziesiątek opcji postanawiamy w końcu spróbować zdziałać „cokolwiek”. Jak się okaże cud nie nastąpił i mimo naszego uporu, chmury nie zechciały aż do niedzieli odczepić się od wszystkich wyżej położonych ścian. Pozostała więc Galeria Osterwy. Ale po kolei…

Początek letniego sezonu w Tatrach to czas niższych, wystawionych na Słońce ścian. Takie niewątpliwie znaleźć można w Dolinie Staroleśnej, dlatego też tym razem wybieramy się właśnie tam. Pakujemy się na dwa dni z zamiarem noclegu w Zbójnickiej Chacie i wspinania pierwszego dnia na Małym Lodowym Szczycie (słow. Siroka Veza), drugiego na Ostrym, na którym pojawiła się ponoć jakaś nowa ładna linia. W końcu jednak wracamy w sobotę po zrobieniu jednej drogi, spod drugiej bowiem przegania nas burza z gradem, a niedzielne prognozy zniechęcają nas do pozostania na noc.

Obecnej wiosny długo czekać trzeba było na poprawę warunków w górach, gdy w końcu chwila ta nadeszła, wybraliśmy się na słoneczną, południową stronę Tatr. Podejście pod Wołową Turnię do najkrótszych nie należy, mamy jednak pewność, że powspinamy się w suchej i litej skale. Gdy już docieramy pod ścianę, omawiamy plany, dzielimy się (jest nas 5 osób) i zaczynamy wspinanie. Do Ani i do mnie dołącza Szymon, który na drugą drogę związać ma się z Michałem, startującym właśnie ze swoją Anią w drogę Stanisławskiego. Nasza trójka zaczyna natomiast od Hviezdovej, drogi z której wycofałem się w zeszłym roku podczas burzy.

Drugiego dnia pobytu w Paklenicy z powodu możliwych opadów, wybieramy drogę Ljubljanski w górnej, niższej części Anica Kuk. Droga jest jednym z polecanych klasyków (chociaż informacji o niej mało), oferuje 220 metrów wspinania wzdłuż przełamania północnej ściany. Z opisu wynika, że najtrudniejszy fragment to wymagająca rysa za 6a+ (górskie 7-). Problemem może być odnalezienie miejsca w którym droga startuje – nam zabrało to dużo sił i czasu, przez co finalnie nie wyrobiliśmy się przed deszczem i musieliśmy się wycofać. Mimo to zdążyliśmy jeszcze przejść inną drogę, jedną z paklenicowych perełek – Karabore na dolnej części Anica Kuk zwanej Stup. Sobota i niedziela niestety spisane zostały na straty – prawie całą Europę ogarnął niż, wróciliśmy więc do kraju.

Po krótkiej wizycie na Pagu przenosimy się do Paklenicy. W zeszłym roku wstęp do sezonu górskiego w tym miejscu tak mi się spodobał, że postanawiam wrócić, mając konkretne drogi na oku. Jedną z nich jest mega klasyk, część „trylogii”, droga Velebitaski (7-), z której w zeszłym roku musieliśmy się wycofać (RELACJA), po kilku godzinach oczekiwania w zatorze. Tym razem również nie jesteśmy sami – pod ścianę docieramy później niż zamierzaliśmy i musimy poczekać aż wystartuje trójkowy zespół z Polski. Obok swoim wariantem, startuje jeszcze zwariowany Chorwat ze swoją towarzyszką mającą chyba z 80 lat, która ledwo pod ścianę doszła ale jakimś cudem będzie poruszać się do góry, co zdumiewa, bo nawet żeby ciągnąć za pętle w pionowym terenie trzeba mieć sporo siły 😊.

Lecąc służbowo na trzy dni do Włoch postanawiam na wszelki wypadek zabrać uprząż, kask i lonżę - samemu się nie powspinam ale może uda się wejść na jakiś szczyt, czy to turystycznie czy jakąś ferratą, w końcu będę tylko godzinę od Arco i jeziora Garda... No i tak piątkowej nocy siedziałem jeszcze na służbowej kolacji, a w sobotę rano byłem już w Dolomitach Brenty. Dzień wcześniej pogrzebałem trochę po Internecie i w oko wpadła mi jedna z najtrudniejszych ferrat w Alpach - Rino Pisetta - poprowadzoną skrajem pięknej ściany Piccolo Dain. Mimo niewyspania i deszczowej pogody postanawiam podjechać do Sarche, ocenić sytuację i zdecydować czy wchodzę na Dain ferratą po ścianie czy może szlakiem.

Poprzedniego popołudnia przenieśliśmy się z Doliny Kieżmarskiej do Wielickiej, z zamiarem wejścia na Gerlach Filarem Stanisławskiego. Już jednak wieczorem w Domu Śląskim wiadomo było, że pogoda ponownie uniemożliwi realizację tego pomysłu. W niedzielę rano śpimy więc dłużej i zastanawiamy się czy nie zjechać na dół i odwiedzić któreś ze słowackich skał. No ale skoro jesteśmy w Tatrach, podjeżdżamy kilka dolin dalej i o 13 ruszamy w kierunku Popradzkiego Plesa. Nie dochodzimy jednak nad Staw, tylko skręcamy w stronę Galerii Osterwy, pod którą meldujemy się o 14-tej. Prawie wszystkie drogi na ścianie są suche, jednak z powodu późnej pory rozważamy tylko te krótsze. I tak finalnie wybieramy obitą Drogę Autonovy (VI+), z której zeszłego lata wycofałem się z powodu deszczu.

Wczoraj zima, dziś lato czyli z północnej ściany przenosimy się na południową. Po wspinaniu mikstowym na Małym Kieżmarskim i noclegu nad Zielonym Stawem, kolejnego dnia rano podchodzimy już bez sprzętu zimowego pod Rzeżuchowe Turnie, gdzie letnio wspinać można się przy słonecznej pogodzie praktycznie cały rok. Już kiedyś zarówno kończyłem tu sezon letni, jak i go zaczynałem – ściana nie jest może wysoka (drogi po 3-4 wyciągi) ale oferuje bardzo ładne wspinanie w litej skale. Jednym z klasyków na ścianie jest Cepelova Cesta (VI/VI+) i to od niej postanawiamy zacząć letni sezon taternicki, dość wcześnie w tym roku 😉

Drugi dzień kończącego sezon pobytu w Staroleśnej przeznaczamy na wspinanie na południowej ścianie Małego Lodowego Szczytu (słow. Siroka veza) . Podobnie jak na Strzeleckiej Turni, również tutaj wypatrzoną mam drogę prowadzącą pięknymi zacięciami – Maskov kut. Jednodniowy plan (wymyślony z Jackiem) zakładał przejście łańcuchowe drogi Kut v Platni na Strzeleckiej i Maskova na Małym Lodowym. Ale skoro pojawiamy się w okolicy na dwa dni, można skupić się na każdej ścianie osobno. I tak powstaje pomysł by na rozgrzewkę przed Maskovem przejść pięknego klasyka, którego jeszcze nie robiliśmy – drogę Motyki.

W Tatrach cały czas letnie warunki, jedziemy więc na dwa dni do Doliny Staroleśnej by po raz kolejny zakończyć sezon :) Pierwszego dnia skupiamy się na Strzeleckiej Turni, gdzie jakiś czas temu wypatrzyłem ciąg pięknych zacięć w ścianie –  Kut v Platni, drogę trochę tajemniczą, bowiem jej trudności na kluczowym wyciągu nie są jasno sprecyzowane. A że Słońce grzeje od południa aż do zmroku, plan zakłada zrobienie jeszcze jednej drogi przed udaniem się na nocleg do Zbójnickiej Chaty. 

Zachodnia Łomnicy jest jedną z najładniejszych a zarazem najwyżej położonych ścian w Tatrach. Za każdym razem idąc do lub z Chaty Teryho spoglądałem na nią z podziwem i zastanawiałem się kiedy wreszcie będę miał okazję ją załoić ;) Wcześniej myślałem raczej o łatwiejszej drodze, Hokejka (wyceniana najczęściej na VII-) była bowiem poza moim zasięgiem, z czasem trafiła ona jednak na czołówkę mojej listy ;) Pogoda jak wiadomo była jednak w tym sezonie kapryśna i gdy wydawało się, że trzeba będzie poczekać do przyszłego roku, październik uraczył nas świetnymi warunkami. Chętni na wyjazd znajomi za długo nie zastanawiali się nad moją propozycją, więc wyjątkowo liczną ekipą (4 osoby) wyruszyliśmy z zamiarem przejścia jednego z największych tatrzańskich klasyków.

Kilka dni przed weekendem w Tatrach spadł śnieg ale na południową wystawę w słoneczny, jesienny dzień można liczyć :) Dlatego też mimo pewnych wątpliwości co do stanu ściany Zamarłej postanawiamy wybrać się na jednodniową akcję z zamiarem przejścia Prawego Kantu Heinricha (VII-). W Dolinie Pięciu Stawów widoki jesienne mieszają się z zimowymi i dopiero po dotarciu do Dolinki Pustej upewniamy się, że ściana jest sucha więc można działać! Ponieważ jednak Słońce jest jeszcze nisko, a wiatr daje się trochę we znaki, postanawiamy nie zaczynać od trudnej (dla nas) drogi, tylko rozgrzać się na Klasycznej – nie robiłem jej jeszcze więc jest dobra okazja.

Grań Wideł, czyli odcinek od Kieżmarskiego Szczytu po Łomnicę, uważany jest przez wielu za najładniejszą graniówkę w Tatrach. W tym sezonie postanowiłem w końcu nadrobić zaległości i przy okazji zrobić coś na południowej ścianie Kieżmarskiego. Na szczyt gdzie zaczyna się grań nie wypada bowiem iść turystycznie, skoro po drodze taka piękna ściana :) Pierwsze podejście podejmuję 2 tygodnie wcześniej wraz z Szymonem i znajomymi z Krakowa. Jednak mój plan okazał się zbyt ambitny i po przejściu Prawego Puskasa oraz Zacięcia Fiali zostało za mało czasu by na spokojnie grań przejść.  Nie zachęcały też gęste chmury, bo po co tam iść jak widoków nie ma :) Temat powrócił dość niespodziewanie w środku tygodnia, gdy napisał do mnie Łukasz.

W niedzielny poranek zbieramy się z campu i podjeżdżamy do wylotu doliny Grosses Hollental, gdzie wchodzimy w ścieżkę prowadzącą pod ścianę Blechmauera.  Po 20 minutach podejścia znajdujemy się pod naszym celem, jednym z największych klasyków całego regionu - drogą Blechmauernverschneidung (6, war. 6+). Dół ściany Blechmauera nie wygląda zachęcająco, płyty pozarastane są trawami. Jednak od 50 metra ściana robi się piękna i groźna - pionowe i przewieszone płyty poprzecinane są systemami przewieszeń, rys i zacięć. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że łatwiej niż za 8 ściany przejść nie sposób. A jednak, w najsłabszym punkcie ściany, omijając okapy, powstała droga, którą chcemy się wspinać.

Niestety chętnego na południową ścianę Dachsteinu na weekend nie znalazłem, przypomniałem sobie o nieodległym Hollental :) Trzy lata temu robiłem tam obóz KW więc nadeszła pora by tam wrócić, szczególnie dla jednej pięknej drogi, Blechmauerverschneidung. Na wyjazd umówiłem się z przedstawicielem starej gwardii z naszego klubu, Mariuszem, który w Piekielnej Dolinie zaczął się wspinać 20 lat temu :) ale wspomnianego klasyka nie robił. W sobotę postanawiamy jednak zacząć od dłuższej drogi i zaraz po przyjeździe na miejsce kierujemy się pod Grossofen, na 14-wyciągowego Joe Sticklera (7-/7). Przez chwilę zastanawialiśmy się jeszcze nad biegnącą obok Himmelsleiter, którą kolega robił i sobie chwalił. I okaże się, że niestety Joe Stickler urodą jej nie dorównuje...

Oryginalny plan zakładał 2-dniową piękną akcję: przejście ściany Kieżmarskiego, Grani Wideł, nocleg na przełęczy i następnego dnia wspinanie na zachodniej Łomnicy. Jak jednak wiadomo, w tym sezonie pogoda rozdaje karty, więc pozostała przymiarka do pierwszej części planu.  Ekipa zbiera się wyjątkowo liczna, jedziemy w 4, a byłaby i piątka gdyby kolegi nie dopadła w nocy niedyspozycja. Postanawiamy użyć kolejki by dostać się do Łomnickiego Stawu, okazja wyspania się oraz skrócenia sobie podejścia pojawia się w Tatrach bardzo rzadko, trzeba więc ją wykorzystać :) Od Plesa zaliczamy pół godzinny spacerek pod południową ścianę Kieżmarskiego i nastawiamy się na przejście Prawego Puskasa oraz Zacięcia Fiali, a czy wystarczy czasu na Grań, okaże się później.

Powrót w Tatry po wakacjach w Alpach (Val di Mello) i Finale Ligure. W końcu udaje się umówić z Madnessem, którego w ostatnich miesiącach z akcji górskich wyłączył wątek miłosny ;) Jak to w tym sezonie, wszystkie ściany zalane deszczem, na szczęście prognoza im bliżej weekendu - tym lepsza. Znowu jednak trzeba zrezygnować z północnych wystaw i działać od południa. Namawiam Madnessa na ścianę, którą mam na oku już od dłuższego czasu - Wielką Granacką Basztę. Kilkukrotnie przechodząc szlakiem od DŚ w kierunku Polskiego Grzebienia przyciągała ona wzrok swoją wielkością i mrokiem :) Dróg na ścianie jest kilka, są jednak rzadko chodzone. Najciekawsze wydają się Direttisima i Cesta Horskych Vodcov, dlatego też postanowiliśmy zrobić jedną z nich.

Po długiej akcji górskiej w czwartek, piątek poświęcamy na regenerację oraz kilka boulderowych klasyków. W sobotę czeka nas bowiem droga, z której musieliśmy się z Elą i Szymonem wycofać w poniedziałek, a bez zrobienia której cały pobyt w Mello nie byłby do końca satysfakcjonujący. Od początku bowiem Luna Nascente (6b/VII, R2, 360 m, 9 wyc.) była dla mnie zaraz po drodze Cassina głównym celem obozu. Żeby nie być subiektywnym, zacytuję opis z Planetmountain: "Luna Nascente can rightly be considered a true pearl of the Alps, an absolutely fantastic route in Val di Mello.  A beautiful perfect series of cracks and flakes on fantastic rock which has few equals in the rest of Europe. Many agree that this is one of the most beautiful climbs in the curriculum of any climber."

Tak jak wspominałem w prologu - w środę byliśmy już spakowani na Piz Badile i jechałem odebrać Jacka z lotniska, gdy okazało się, że obecnie dojście pod górę od strony szwajcarskiej jest zakazane. Lokalni przewodnicy zdecydowanie odradzili nam łamanie tego zakazu, co finalnie przekonało nas do rezygnacji ze słynnej drogi Cassina. Na szybko zaproponowałem więc chłopakom (ze mną wspinać miał się Szymon, z Jackiem - Rysiek) plan zastępczy.  Z kilku opcji które miałem przygotowane, wybraliśmy tą najdłuższą, 21-wyciągową drogę Gervasuttiego na mierzący 3121 metrów Punta Allievi. Z lotniska więc, zamiast do Szwajcarii, wracam z Jackiem na camp, przepakowujemy się i wieczorem już w czwórkę ruszamy na nocleg wgłąb doliny Val di Zocca.

Po poniedziałkowym wycofie z Luny w deszczu, we wtorek pojawia się szansa na podziałanie ponownie do popołudnia. Szymon postanawia odpocząć, ale Ela jest na miejscu ostatni dzień, więc to z nią będę się tego dnia wspinał. Decydujemy się na jedną z najbardziej popularnych dróg w dolinie, opisaną w przewodniku jako "fascynująca", - Risveglio di Kundalini (6a+, R2, 400m, 10 wyciągów). Znajduje się ona na ścianie Dimore degli Dei, a więc w miarę nisko. Dodatkowo najciekawsze i najtrudniejsze są pierwsze wyciągi, a więc są szanse na ich przejście zanim się rozpada. Zanim zaczniemy się wspinać czekamy jeszcze godzinę aż rozejdą się ciemne chmury i skała trochę podeschnie.  I ruszamy. To znaczy ja ruszam pierwszy bo Ela dziś bez psychy, chyba przez wieczorną imprezę ;)

W niedzielę nie wstajemy zbyt wcześnie - ciężko się zebrać po nieprzespanej wcześniej nocy przeznaczonej na dojazd. Na wspin chętni są Ela i Szymon, działamy więc w trójkę. Niestety prognozy straszą deszczem ok. 13-14, nie mamy więc wiele czasu i za dużego wyboru jeśli chodzi o polecane drogi wielowyciągowe. Decydujemy sę na płytowy klasyk - drogę o dźwięcznej nazwie Il Lamone e le sue Placche (6b, RS2+, 260 m, 7 wyciągów) na położonej tuż nad ścieżką w Val di Mello skale Sperone Mark.

Pomysł na obóz KW BB w Val di Mello (a właściwie Val Masino) podsunął mi w zeszłym roku Janek Kuczera, który wraz z ekipą PZA przeniósł się tam z Dolomitów tuż przed naszym przyjazdem :) Miejsce to pod względdem różnorodności jest niepowtarzalne - znajdziemy tu światowej jakości baldy (zawody Melloblocco), obite oraz tradowe drogi jedno i wielowyciągowe startujące wprost z doliny Val di Mello (noszącej przydomek "Europejskie Yosemite"),  jak i mnóstwo dróg górskich na ścianach takich jak np. Piz Badile, Piz Cengalo, Cima di Castello, Punta di Zocca czy Punta Allevi. Czyli dla każdego coś do wyboru, gorzej jak lubimy wspinać się po wszystkim bo wtedy musimy wybierać pomiędzy wieloma klasykami z każdej dyscypliny :)

Przejście tej słynnej drogi było moim marzeniem odkąd zacząłem się wspinać. Gdy stanąłem pod Galerią cztery lata temu by przejść najłatwiejszą drogę na ścianie (Klasyczną), z podziwem spoglądałem na prawo, zastanawiając się czy kiedyś będę miał umiejętności i odwagę by się na Orłowskiego udać. Prawie każdy kto miał już to za sobą, opowiadał o drodze z respektem i potwierdzał, że jest to jedna z najpoważniejszych wspinaczek o szóstkowych trudnościach w Tatrach. Oddalenie ściany od cywilizacji, jej wystawa, wielkość, ograniczone możliwości wycofu, obecna kruszyzna, zagrożenie w przypadku opadów, zawiłe zejście, prawdopodobieństwo zgubienia drogi i samo nagromadzenie trudności na Orłowskim  - brzmi jak egzamin z taternictwa! Gdy tylko pojawiła się okazja – postanowiłem działać :)

Z Krzyśkiem byliśmy umówieni na dziś na konkretny cel – długo przekładaną Grań Żabiego Konia, coś w sam raz na dojście do siebie po sobotniej imprezie :) Oczywiście w prognozach ponownie deszcz, większość klubowiczów wybiera więc pobliską Galerię Osterwy. Przez chwilę również się nad tym zastanawiamy, ale przesiedziałem tam wczoraj cały dzień, a Krzysiek chciał iść w góry – postanawiamy więc trzymać się planu. Po męczącym dziś podejściu docieramy nad Żabie Stawy i stwierdzamy, że Koń nie ma najmniejszego sensu – cała grań utonęła bowiem w ciężkich chmurach. W zamian proponuję Wołową i któryś z łatwych klasyków – Stanisławskiego lub Staflovkę (Krzysiek nie był na żadnej z tych dróg, ja robiłem obie w 2015 – LINK) lub coś trudniejszego jeżeli ściana będzie sucha.

Większość obozowiczów po wczorajszej zlewie nie planowało dziś wspinania, w związku z czym impreza mocno się przeciągnęła i rano na śniadaniu było dość ponuro :) Ja jestem chętny do działania, co prawda o dużej ścianie można zapomnieć (bo oczywiście ma padać) ale już taka nieodległa Galeria Osterwy wydaje się rozsądnym pomysłem. Podłączam się pod Jarka i Patryka i w towarzystwie drugiego zespołu (dwóch Maćków), ruszamy pod ścianę. Jasno sprecyzowanych celów nie mamy - najpierw trzeba zobaczyć co jest suche i spróbować oszacować co daje szanse na powodzenie przy nieuniknionym deszczu.

Tegoroczny obóz tatrzański KW BB, zorganizowany nad Popradzkim Stawem, był dla wielu sprawdzianem charakteru - upłynął pod znakiem upartych prób urobienia kolejnych metrów na okolicznych ścianach. Jak ostatnio często się zdarza, pogoda ma gdzieś nasze plany i zmusza do poszukiwania czegokolwiek nadającego się do wspinania :) Na szczęście pierwszego dnia, o którym traktuje ten wpis, udało się na Wołowej zrobić planowany mega-klasyk i pół kolejnej drogi.  Ale po kolei. Najpierw jako organizatora czekało mnie jak zwykle trochę pracy przy dogadaniu naszego pobytu, później pozostało zająć się swoimi planami wspinaczkowymi. 

Drugi dzień na Taborze wita nas zimnem i chmurami - wg prognoz wytrzyma bez deszczu do południa, a może i do wieczora. Ruszamy pod wschodnią Mnicha - tylko tam jest szansa na działanie przed południem. Ponieważ jednak tym razem interesuje nas ściana Mniszka, decydujemy się na podejście Mnichowym Żlebem. Spodziewam się osypującego się piargu i stromych traw (tak to wygląda z daleka), okazuje się jednak, że idzie się bardzo dobrze. Wkrótce stajemy pod ścianą Mniszka i śledzimy spod niej przebieg drogi przez nas wybranej - Direttisimy (VI).  Wygląda bardzo górsko, zapowiada się więc emocjonująco :)

Seven Up to piękna kombinacja na wschodniej wystawie Mnicha. Na całość składają się kolejno następujące wyciągi: Zacięcie Biela (VII), Skośne Zacięcie (VI+), Rysa Hobrzańskiego (VII-) i Zacięcie Kosińskiego (VII). O drodze dowiedziałem się od kolegi z Krakowa, który robił ją w zeszłym roku - wcześniej nie interesowało mnie na tej ścianie nic poza Sprężyną, która jako jedyna była w moim zasięgu :) W tym roku umiejętności minimalnie wyższe, postanowiłem więc odważyć się na kolejny krok w taternickim życiorysie i spróbować swoich sił na czymś trudniejszym i zdecydowanie poza moją strefą komfortu :)

W Tatrach stale deszczowa pogoda, więc jedyna opcja na wspinanie to ściany o wschodnich i południowych wystawach. Szybkie spojrzenie na listę dróg na oku i wybór pada na Mały Kołowy. Co prawda od dawna rozmawiałem z kilkoma osobami o drodze Motyki, jednak podczas ostatniego wspinania Jacek podsunął pomysł by zamiast chodzenia po trawach w dolnej części ściany, wybrać wspinanie litymi (podobno) formacjami na drodze Slamy. Prawie wszystkie wyciągi trzymają trudności no i ponoć droga jest poważna - zostałem zachęcony - próbujemy :)

Pogoda nadal nie jest stabilna, kolejny raz w prognozach na weekend pojawiają się opady, stąd wybór ścian i dróg jest mocno ograniczony. Finalnie w składzie 3-osobowym postanawiamy wybrać się na Żółtą Ścianę - turnia nie jest wysoka, dojście jest dogodne więc jest duża szansa na zrobienie przynajmniej jednej drogi. ŻŚ zlokalizowana jest naprzeciwko Chaty Teryho, jej północno-wschodnia ściana dostępna jest wprost ze ścieżki, stąd nie raz zwracała moją uwagę gdy podchodziłem do Pięciu Stawów Spiskich - w końcu nadszedł czas żeby poznać ją z bliska. Klasykiem na ŻŚ jest Korosadowicz my jednak wybieramy drogę Płytami (Platnami), mając nadzieję na przyjemne wspinanie w litej skale.

Długi weekend niestety nie zapowiada się zbyt dobrze jeśli chodzi o pogodę, stąd ograniczamy plany do wyjazdu w Tatry na jeden lub dwa dni. W czwartek wybieramy się do Doliny Batyżowieckiej i jeżeli prognozy się poprawią to planujemy nocleg w Domu Śląskim i wspinanie w Dolinie Wielickiej następnego dnia. Obawiając się zapowiadanych burz, dość wcześnie docieramy pod południowo-zachodnią ścianę Batyżowieckiego Szczytu, na której chcemy zrobić drogę Ciernobiele sokoliky i jeżeli się nie rozleje, dołożyć coś jeszcze.

W tym roku wyjątkowo wcześnie zaczynamy letni sezon taternicki. Jeszcze w sobotę byłem na Jurze, z zamiarem uczestnictwa w imprezie naszego KW na rozpoczęcie sezonu, jednak po otrzymaniu kilku informacji o dobrym warunie w Tatrach, zmieniam plany i umawiam się z Grześkiem na akcję w górach. Rano pojawiamy się nad Popradzkim Stawem i ruszamy wgłąb Doliny Złomisk. Mamy pewność, że południowo-wschodnia wystawa Szarpanych Turni będzie sucha, decydujemy się więc na kolejnego "klasyka" z listy - drogę Puskasa (VI+). Ponieważ ściana nie jest wysoka, mamy też nadzieję, że uda nam się spróbować zrobić jeszcze jedną drogę - prowadzącą płytami linię Magicke Oko (VII).

Na piątek zaplanowaliśmy powrót do Polski, mimo to wstajemy wcześniej i omawiamy opcję zrobienia przed wyjazdem jeszcze jednej drogi. Mimo złej prognozy, nie zanosi się na deszcz, jestem więc chętny do działania. Grzesiek i Rysiek mają dość wspinania i mimo kilku prób nie udaje się ich zmotywować. Na szczęście liczyć mogę na Elę, która zdecydowanie chce coś jeszcze załoić :) Szybko wertuję przewodnik Cujica i szukam krótkiej ale ładnej i treściwej drogi – zatrzymuję się przy opisie "majority of photographs showing Paklenica were taken on this route. The ultimate experience!". I już wiem gdzie pójdziemy – Domzalski (6a) na prawej części Anicy Kuk – filarze Stup.

Trzeci dzień w Paklenicy. Rano przy śniadaniu dość długo zastanawiamy się co robić – wszystkie prognozy pokazują deszcz, różnią się tylko godzinami wystąpienia opadu. Niestety nasze marzenia o Trylogii na Anicy Kuk trzeba więc odłożyć na przyszłość (swoją drogą droga Klin 6c+ mogłaby nas zrzucić przy tutejszych srogich wycenach). Mimo wszystko postanawiamy zostać na miesjcu i udać się na jakąś drogę blisko parkingu, z możliwością szybkiego wycofu w razie zlewy. Szybko znajduję na liście klasyków Drogę Słoweńską (Slovenski smer 6a/a+) na wschodniej wystawie Debeli Kuka – to jest to, imponująca ściana tuż przy parkingu, słońce od rana i stanowiska zjazdowe.

Drugiego dnia pobytu w Paklenicy wybieramy się ponownie pod ścianę Anicy Kuk, z zamiarem przejścia drugiego klasyka regionu, będącego zarazem częścią Trylogii Paklenickiej – drogi Velebitaski (6a+). Po drodze wyprzedzamy zespół udający się na tą samą drogę, na miejscu jednak okazuje się, że przed nami wspina się już trójkowy zespół, a w kolejce czeka jeszcze dwójka – wszyscy to Polacy :) Jest wcześnie, a dzień jest długi więc mimo wszystko jesteśmy dobrej myśli, zamiast planowanych 5 godzin wspinania obstawiam pesymistycznie około 8. Niestety okazało się, że było gorzej…

Uwaga - tutaj RELACJA z przejścia drogi rok później.

W tym roku majówka jest wyjątkowo długa, trzeba to wykorzystać i wyjechać na górskie wspinanie – nasz wybór pada na Paklenicę. Na wyjazd decyduje się 13 osób, do Starego Gradu docieramy na raty – pierwsza grupa działa od niedzieli, reszta dopiero od wtorku – w tym ekipa, z którą mam działać. Z Ulą ruszamy jednak do Chorwacji już w piątek -  zanim rozpocznę przygodę ze ścianami w Paklenicy czeka nas 3-dniowe plażowanie v Vodicach :) We wtorek rano przenosimy się do S. Gradu, gdzie spotykam się z Elą, Grześkiem i Ryśkiem – mamy wspinać się w 4 osoby. Od razu zabieramy się za największą ścianę (Anica Kuk) i lokalny megaklasyk o długości 350 metrów – Mosoraski (6a).

Fatalna pogoda wreszcie odpuszcza, a my decydujemy się postawić wszystko na jedną kartę - na celownik obieramy jedną z wyżej położonych ścian w Tatrach. Gra jest warta świeczki, Indianske Leto to pod względem kumulacji trudności najpoważniejsza droga w jaką się „wstawialiśmy”. Linia jest w miarę nowa (2014) i na ten moment to najtrudniejsza propozycja na południowej ścianie Baranich Rogów. Poza 1. wyciągiem, wszystkie kolejne „trzymają poziom”, wyceny to IV, VII-, VI+, VI+, VI-, VI.

W tym samym składzie jak rok temu, wracamy na Kieżmarski by dokończyć Drogę Krissaka na południowej ścianie. Podczas zeszłorocznego wspinania zostaliśmy zmuszeni przez ulewę do wycofania się po przejściu dolnej części i 2 wyciągów nad rampą więc „do załatwienia” pozostały nam ostatnie wyciągi drogi. Z tego też względu tym razem postanawiamy dolną część ściany przejść drogą Lipka-Święcicki (V+).

Po długich drogach zrobionych w Dolomitach, i w Tatrach mamy ochotę na jakąś dużą ścianę. Niestety prognozy nie są zbyt optymistyczne, pozostaje więc po raz kolejny wspinanie na „czymś” niskim. W tym sezonie nie byliśmy jeszcze w Dolinie Wielickiej, a że na „liście” mam w okolicy krótką drogę, właśnie tam się udajemy. 

Po zaplanowanym środowym reście (wycieczka do Cortiny, spacerowanie po okolicy), na czwartek szykujemy “główne danie“ wyjazdu – drogę Spigolo Giallo (Żółty Filar) na Cima Piccola, wycenioną na VI+. Ruszamy już o 5 rano bo pod słynne Tre Cime di Lavaredo czeka nas 1,5 godziny jazdy – niewyspanie próbuję zamaskować (tradycyjnie w moim przypadku :P) podwójnym espresso w schronisku Auronzo, spod którego czeka nas kilkuminutowy spacer pod schronisko Lavaredo i krótkie podejście pod ścianę.

Ponieważ Jacek wraca już do Polski, we wtorek redukujemy nasz zespół do 2 osób i jedziemy na bardziej „piknikowe” wspinanie na Cinque Torri. Piknikowe bo turnie (jedna z wizytówek Dolomitów) znajdują się tuż nad parkingiem przy schronisku, nie są za wysokie (100-150 metrów), asekuracja jest bardzo dobra, no i jest dookoła jest mnóstwo ludzi. Rejon oferuje również mnóstwo obitych dróg sportowych, no ale nie po to jechaliśmy setki kilometrów z Polski by wspinać się w skałkach ;)

W planach na kolejny dzień był Filar Constantini-Ghedina na Tofanie ale postraszyły nas trochę prognozy zapowiadające popołudniowy opad, dlatego też jedziemy prawie 2 godziny na zachód by zmierzyć się z kolejną turnią i kolejną bardzo popularną drogą – prawie 400-metrowym Vinatzerem na III Turni Sella. Podejście z samochodu jest mega przyjemne – spacer z przełęczy zajmuje nie więcej niż 30 minut. Szybko namierzamy drogę i ustawiamy się w kolejce za 2 innymi zespołami.

W tym roku z obozem klubowym wracamy w Dolomity by zatrzeć złe wspomnienia sprzed 2 lat, gdy za dużo nie udało się podziałać, ze względu na fatalną pogodę jaka nas wtedy prześladowała. Tym razem Słońce dopisuje, a deszcz pojawia się bardzo sporadycznie i nie komplikuje nikomu planów. Tydzień mija nam więc na wspinaniu i wieczornym imprezowaniu w gronie 30 klubowiczów. Naszą bazę zakładamy na małym prywatnym kempingu Civetta w miejscowości Zoldo Alto.

Sobotni wieczór upływa w świetnej atmosferze – na taborze jest mnóstwo osób, w tym 40 z naszego klubu, Chatar Kuba stwierdza nawet gdy się rozliczam za obóz, że jesteśmy najprężniej działającym klubem w Polsce :) Niestety czuję się coraz gorzej, dlatego też imprezę kończę dużo wcześniej od innych – już po północy. Zresztą na rano umawiamy się z Jackiem na wspinanie, trzeba więc trochę pospać.

Tegoroczny letni obóz tatrzański naszego KW urządzamy na Polanie Szałasiska. Na miejsce docieramy w piątek rano i po zorientowaniu się co robią nasi znajomi, decydujemy się obrać kierunek na Żabiego Mnicha. Niestety pod ścianą zostajemy kilkukrotnie zlani i po długim oczekiwaniu na okno pogodowe w końcu odpuszczamy i wracamy do „bazy” na piwo. Sobotni poranek przynosi nadzieję na lepszą pogodę choć początkowo jest zimno i Słońce nieśmiało przebija się przez chmury. Czekamy aż z parkingu dojdzie do nas kolega i w trójkę ruszamy pod Mnicha – w planach jest jedna z najładniejszych tatrzańskich dróg – Sprężyna. Niestety od wczoraj nęka mnie infekcja i czuję się za dobrze, mimo to poziom motywacji jest na tak wysokim poziomie, że nie ma mowy o odpuszczaniu 😊.

Mimo późnego powrotu na Tabor w kolejny dzień zmuszamy się wczesnej pobudki – czeka nas długa droga (Surdel) na dużej ścianie (Mięguszowieckiego Szczytu Wielkiego).

Wykorzystując dwa wolne dni wybieramy się z Krzyśkiem na Tabor pod Morskim Okiem z zamiarem podziałania w okolicy. Po przyjeździe kierujemy się pod Żabiego Kapucyna z zamiarem zrobienia Drogi Wilczkowskiego, a przy dobrych wiatrach i czegoś jeszcze.

Po raz kolejny prognozy nie są zbyt dobre więc znowu trzeba próbować działać na niskiej ścianie. Po polskiej stronie ma być lepiej więc stawiamy na Zachodnią Kościelca, z planem na Lobby Instruktorskie i nową Drogę Ratowników. Gdy w dwójkę stawiamy się pod ścianą, okazuję się jednak, że nie była to zbyt dobra decyzja – nie wiedzieliśmy, że wczoraj mocno lało :( A że po opadach Kościelce nie nadają się do wspinania wiadomo nie od dziś…

Tym razem prognozy nie są zbyt optymistyczne, dlatego też stawiamy na odległą zaledwie o godzinę marszu z parkingu Galerię Osterwy. Ściana ma bardziej charakter „skałkowy” niż górski, ale dróg na niej mnóstwo, no i nikt z nas jeszcze się tutaj nie wspinał więc w końcu jest okazja. 

W niedzielę rano trochę się grzebiemy dlatego też pod ścianą meldujemy się później niż planowaliśmy. Aczkolwiek dzięki temu akurat Słońce zaczyna oświetlać nam południowo-wschodnią część ściany Zamarłej czyli miejsce naszej dzisiejszej działalności. Postanawiamy bowiem zmierzyć się z poważną (jak na nasze możliwości) drogą wytyczoną przez zespół Jargiło-Paćkowski. Czekają nas bowiem dwa ciągowe wyciągi za VI+, dopiero trzeci, gdy droga schodzi się z Motyką, jest łatwiejszy. 

Zachęceni dobrymi prognozami decydujemy się na 2-dniowe wspinanie na Zamarłej Turni. Początkowo mieliśmy działać w 2 zespołach dwójkowych, ostatecznie byliśmy w trójkę. Po wielogodzinnym dreptaniu pod ścianę decydujemy się rozpocząć od drogi, którą od pewnego czasu miałem „na celowniku” – Prawych Wrześniaków.

Prognozy na długi weekend niestety są fatalne więc zamiast 2-dniowego pobytu w Tatrach decydujemy się na szybką akcję na południowej ścianie Batyżowieckiego. Umawiam się z Jackiem, w ostatniej chwili dołącza również Rysiek, więc działamy w sprawdzonym składzie :) Pod ścianę docieramy bardzo sprawnie (2 godziny), temperatura jest idealna, a Słońce początkowo dość mocno operujące, około 11-tej chowa się już na cały dzień za chmurami.

Jest już czerwiec więc wystarczy czekania aż śnieg zejdzie – jedziemy w Tatry rozpoczynać sezon. Działać można póki co na niskich i nasłonecznionych ścianach, decydujemy się więc na sprawdzony rejon – Rzeżuchowe Turnie. Zaczynamy od drogi Klima-Linhart, więcej uwagi wymaga tylko wyciąg piątkowy, dlatego też po 2 godzinach meldujemy się z powrotem przy plecakach. Drugą drogą miał być Kut na Koziej Kopce, podczas zjazdu oglądaliśmy jednak drogę, która zwróciła moją uwagę już 2 lata temu – Korsvoldov tanec. Pomimo iż wycena to VII (!), kluczowy wyciąg to piękna płyta doposażona w kilka spitów, a i na kolejnym, nieprzyjemnym wyciągu, są 2 spity.

W planach był Batyżowiecki ale już po drodze doszliśmy do wniosku, że przy zapowiadanej „lampie” lepiej schować się gdzieś w cieniu no i za daleko nie chodzić :) Stanęło więc na słynnej Weberovce czyli Drodze Stanisławskiego z 1932 roku, którą w planach miałem już podczas obozu KW przy Zielonym Plesie (wtedy przeszkodziła pogoda). A że Jacek zaliczył wycof w ulewie w zeszłym roku (co prawda pod sam koniec ale jednak…) też chętnie przystał na zmianę planu.

W planach na niedzielę był odpoczynek po 16 godzinach za kierownicą (powrót z wakacji) oraz przed powrotem do pracy po 3-tygodniowej przerwie. Plany legły w gruzach gdy usłyszałem przez telefon, że Rysiek z Aśką wybierają się na Kopę Spadową, którą ostatnio miałem na celowniku :) A że drogę mają robić krótką i sportową (Pachniesz Brzoskwinią), to przecież wrócimy wcześnie i odpocznę.

Niestety w czwartek musimy się już zbierać (w piątek rano mamy prom na Bornholm), ale mimo tego, i mimo solidnego kaca ;), namawiam Grześka na jeszcze jedną szóstkę-plus, King Kong Karl.

W środę wybieramy się na bliższą ale ambitniejszą drogę, 7-wyciągowe Nix für Suderer (wariant 6+) na Klobenwand. Początkowo w drogę startuje z nami Asia ale wycofuje się z połowy pierwszego wyciągu widząc, że wyżej jest tylko trudniej :)

Od wtorku zapowiadana jest lampa więc zabieramy się wreszcie za to po co tutaj przyjechaliśmy – wspinanie wielowyciągowe! Na pierwszy ogień wspólnie z Grześkiem bierzemy mega-klasyk w odświeżonym wydaniu czyli Neue Richterkante na dość odległym Stadlwand.

Tegoroczny alpejski obóz klubowy urządzamy w Piekielnej Dolinie czyli austriackim Höllental. Na darmowym (do końca tego roku!) campie w Kaiserbrunn pojawiamy się z Ulą jako pierwsi. W sobotę nie dociera nikt więcej, robimy więc rekonesans po dolinie na rowerach.

Po dwóch dniach intensywnego działania, w poniedziałek mamy trochę lżej – w planach tylko przenosiny do schroniska Mittellegi. Jemy paskudne schroniskowe śniadanie i ruszamy w stronę kolejki. Ponieważ mamy mnóstwo czasu, ponad godzinę poświęcamy na zwiedzanie podziemnych tuneli naszpikowanych atrakcjami. Na szczęście z dołu kolejka jeszcze nie przyjechała, mamy więc wszystko tylko dla siebie :)

Drugi dzień naszej akcji. Na szczęście rano, pomimo słabo przespanej nocy, czujemy się dużo lepiej. Pogoda nadal jest kapitalna więc zapowiada się przyjemna wycieczka. Ruszamy dość późno bo po 7-mej (większość ekip wyruszała ok. 5-ej), przez co słońce daje nam się później mocno we znaki ale wiemy też, że zapas czasu mamy bardzo duży.

Pierwszy dzień naszej „Trylogii Berneńskiej” jak określa się wejście po kolei na Mönch, Jungfrau i Eiger. Na pomysł wpadłem kilka tygodni wcześniej, gdy rozmyślałem co by tu „dołożyć” do grani Mittellegi na Eiger, która była głównym tegorocznym celem alpejskim. No i po skompletowaniu składu (Adam, Arek, Rysiek, ja) wszystkim spodobała się idea dodatkowego wejścia na dwa ładne 4-tysięczniki.

Po dwóch latach wspinania w Tatrach nadszedł wreszcie czas by najwyższy szczyt Karpat zdobyć drogą prowadzącą przez jego ścianę. Wybieramy Polską Cestę, zwaną inaczej Drogą Kurczaba, który wraz z towarzyszami poprowadził ją przeszło 50 lat temu. Początkowo mamy obawy czy wyrobimy się w czasie dojeżdżając z domu i podchodząc pod ścianę rano, jednak znając dobre prognozy na popołudnie postanawiamy spróbować.

Ostatni dzień obozu KW BB, trzeba coś urobić! Tylko jak tego dokonać skoro budzę się dość zmęczony wczorajszą imprezą ;) Świdrujący wzrok Jacka czekającego aż się podniosę z łóżka szybko stawia mnie jednak na nogi – nie po to dotarł do chaty w nocy by dziś wracać z pustymi rękoma. Zwlekam się więc na śniadanie, szybko pakuję co trzeba, rozliczam cały obóz ze Słowakami, zostawiam resztę rzeczy Uli i ciężkim krokiem ruszam na próg Dzikiej trzeci dzień z rzędu.

Poranek na letnim obozie KW BB wita nas pięknym Słońcem. Po śniadaniu w komplecie klubowicze rozchodzą się po okolicznych dolinach z zamiarem zaatakowania wybranych ścian i szczytów ;) Ja dziś łączę siły z Jurasem i wspólnie z dwoma innymi zespołami ruszamy pod Jastrzębią Turnię z nadzieją na udaną górską przygodę. Pierwotnie nasz plan zakłada, podobnie jak Paryskich i Młodego, przejście drogi Śmierć Wegetarianom.

Mimo nieciekawych prognoz na popołudnie podejmujemy ryzyko i decydujemy się spróbować przejść całą południową ścianę Kieżmarskiego Szczytu. Po pięknej przygodzie na Wielkim Zacięciu w zeszłym roku, tym razem wybieramy drogę Krissaka.

Tym razem na celownik obieramy na drogę, którą od dłuższego czasu w planach miał Jacek. Pod ścianą stawiamy się w zespole trzyosobowym, szybko dogadujemy szczegóły akcji i zaczynamy działać. Mimo pięknej pogody na Wołowej działa jeszcze tylko jeden zespół, możemy więc w ciszy delektować się urodą drogi Puskasa. 

Minęły długie dwa miesiące i wreszcie wracamy w Tatry by wyjątkowo późno rozpocząć sezon letni. Co prawda na brak wspinania nie ma co narzekać bo co weekend wyjeżdżało się w skały ale jak wiadomo nie ma to jak góry wysokie :)

W sobotę nocujemy w Murowańcu po wspinaniu na Zamarłej. Następnego dnia rano ogarniamy sprzęt, umawiamy się ze znajomymi na spotkanie na Mylnej Przełęczy, gdzie rozpoczyna się Grań Kościelców, po czym ruszamy z Krzyśkiem pod Zadni Kościelec by rozprawić się jeszcze z Drogą Surdela. Po dość sporym opóźnieniu (kłopoty ze sprzętem :/) rozpoczynamy w końcu wspinanie, do zespołu udało się załapać również Ani, która zdążyła dotrzeć do nas z pozostałymi znajomymi :)

Pogoda w Tatrach w końcu zapowiada się nieźle więc na niedzielę umawiamy się ze znajomymi na planowaną od dawna Grań Kościelców. Namawiam Krzyśka by wyruszyć dzień wcześniej i zrobić Motykę na Zamarłej, którą również od dłuższego czasu mieliśmy na celowniku.

Po kilku tygodniach przerwy (Dolomity, wakacje, skały) wracam w Tatry, tym razem na cel obieramy pięknie lecz daleko położony Czarny Szczyt. Dołączają do nas Adam z Jurkiem, którzy po zrobieniu drogi Szafka/Lindner cierpliwie czekają pod wierzchołkiem  :)

Foto-relacja z przejścia Filara Południowego (via Colbertaldo) na Sass de Stria, podczas obozu KW BB w Dolomitach. Załamani fatalna pogodą postanawiamy już w czwartek przenieść się na słoneczną Chorwację. Po drodze stajemy na Przełęczy Falzarego i decydujemy się z Jurasem przejść jeden z łatwiejszych klasyków - filar Sass de Stria.

Foto-relacja z przejścia Zacięcia Północnego na Torre Romana i drogi Armida na Torre Grande w masywie Cinque Torri, podczas obozu KW BB w Dolomitach. We wtorek pogoda nareszcie się poprawia, wszyscy obozowicze ruszają więc na intensywne działania (tym bardziej, że w środę ponownie ma lać).

Zaraz po przyjeździe, mimo zmęczenia (12 godzin za kółkiem) ruszam z Paryskimi (Kasia i Dominik) na pobliską Przełęcz Falzarego i stamtąd pod Lagazuoi Picollo na drogę Cengia Martini (V). Mroczny działał z kolegą na tej samej ścianie, na Drodze Pocisków (więcej w jego relacji). Nasza droga to 4 spionowane wyciągi w dużej ekspozycji (jak prawie wszystkie drogi w Dolomitach :) ), o podobnych trudnościach, z kluczowym miejscem w przewieszającej się rysie. Śmiało można polecić jako krótką akcję – podejście 30 minut, droga 90 minut, zejście na parking 45 mint. 

Zdjęcia z mojej działalności podczas obozu KW BB w Dolomitach, który miałem okazję organizować :) Na campie Sass Dlacia, niedaleko San Cassiano, zameldowaliśmy się w liczbie 42 osób więc frekwencja dopisała. Gorzej niestety było z pogodą bo jak na złość akurat na czas naszego pobytu w tym pięknym miejscu zawitał niż i poza nielicznymi, krótkimi oknami pogodowymi, cały czas padało a temperatura oscylowała pomiędzy 5 a 15 stopni :(

Mimo ostatnio odniesionej kontuzji postanawiam się sprężyć i wybrać na wspinanie, mając na uwadze zbliżający się urlop, który spowoduje kilkutygodniowy rozbrat z Tatrami. Cel nie byle jaki bo umawiam się z Jackiem na zaatakowanie „wielkiej ściany” czyli Kieżmarskiego, drogą Krissaka (VI-). Dołącza do nas jednak Michał i „przekręca” nas na legendarny Obrovsky Kut czyli Wielkie Zacięcie (VI+).

Drogi zrobione podczas Obozu KW BB na Polanie Szałasiska. Na campie spędziliśmy cały weekend ale niestety pogoda dopisała tylko w sobotę więc w niedzielę pozostała turystyka i lizanie ran po przygodach z dnia poprzedniego. Na pierwszy ogień poszła długo planowana przez nas Międzymiastowa. Niestety rysa na pierwszym wyciągu okazała się niegościnna i skończyło się na kontuzji. Mimo bólu udało się jednak dokończyć drogę i zrobić jeszcze jedną 😊.

„Życie taternika dzieli się na cztery okresy: pierwszy, kiedy jeszcze o tej drodze nie słyszałeś, drugi - pełen niepokoju - kiedy wiesz już o jej istnieniu i wiesz już, że musisz ją zrobić. Etap trzeci gdy ją robisz i etap czwarty, cechujący się głębokim spokojem - to życie po przejściu drogi.” Andrzej Wilczkowski "Miejsce przy Stole" o Prawym Dziędzielewiczu.

Po kilku latach przygód w górach wysokich nadszedł czas na najbardziej znany szczyt w Alpach :) Na drogę wyjściową wybraliśmy trudniejszą, lecz według wielu ciekawszą niż szwajcarska, grań włoską – Cresta del Leone. Mimo iż przygotowania obfitowały w niemiłe przygody (problemy z terminem, samochodem, wycofanie się dwóch członków wyprawy w dzień wyjazdu), to sama akcja przebiegła bardzo sprawnie. Poniżej dość obszerna relacja umieszczona wcześniej na FTG.

W końcu nadszedł słoneczny weekend w Tatrach więc tatrzańskie ściany zostały oblezione przez spragnionych wrażeń wspinaczy :) Ponieważ jesteśmy w trójkę i nie mamy ochoty na kilkugodzinne podejście w upale, wybieramy w miarę „pewne” drogi na nieodległym Kościelcu. Na pierwszy rzut idzie znana droga Byczkowskiego, która okazuje się całkiem atrakcyjna i to nie tylko z powodu „psychicznej” załupy na przedostatnim wyciągu :)

Od dłuższego czasu byliśmy umówieni na tą uchodzącą za jedną z ładniejszych "płytówek" w Tatrach drogę więc nie odstraszyła nas nawet nieciekawa prognoza pogody. Finalnie spadło ledwo kilka kropel więc okazało się, że warto było bardzo wcześnie wstać i zasuwać kilometry pod ścianę bo Kutta jest tego warta :)

Drugi dzień weekendowego wspinania – tym razem udajemy się pod Szarpane Turnie z ambitnym planem zrobienia dwóch dróg – trudniejszego Pliska na ścianie południowo-wschodniej i łatwiejszej ale bardziej znanej Motyki na wystawie zachodniej. Niestety kilka spraw (czas rozpoczęcia wspinania, upał, zbliżające się chmury, trudności na Plisku i oczywiście widmo końca weekendu:)) sprawia, że kończymy działanie po zjechaniu z pierwszej drogi. I tak byliśmy bardzo zadowoleni – wspinanie na charakterystycznych płytach Szarpanych trwale wchodzi w pamięć ;)

Upragnione rozpoczęcie letniego sezonu w tatrach - weekend z bazą wypadową w schronisku przy Popradzkim Plesie. Pierwszego dnia działaliśmy na Wołowej Turni i mimo późnej godziny dotarcia pod ścianę zrobiliśmy dwie drogi. Pogoda dopisała aż za bardzo bo lampa była niesamowita praktycznie aż do zachodu słońca :)

Zdjęcia ze wspinania na Rzeżuchowych Turniach. Na pierwszy ogień idzie klasyk - droga Cez Knihu ("przez książkę"). Następnie korzystając z pogody decydujemy się przejść jeszcze jedną drogę - Znamkę Monzunu. Warunki w ścianie kapitalne, zakończenie sezonu przy pięknej pogodzie.

Sezon powoli zbliża się do końca, umawiamy się więc z Ryśkiem na "coś poważniejszego", bo na etapie którym jesteśmy (pierwszy sezon i drogi kursowe) Kant Klasyczny jest dla nas wyzwaniem. Po stresującym pierwszym wyciągu (rysa na własnej), później idzie nam bardzo sprawnie i zadowoleni meldujemy się na piku. Piękna droga, rysy i zacięcia. Drugi wyciąg (Zacięcie Mierzejewskich) rewelacja.

Pogoda co prawda nie dopisała ale udało się przejść ciekawą drogę na ładnej ścianie - prowadzenie pierwszego słowackiego V+ trochę dało mi się we znaki, za to kluczowy wyciąg za VI- nie okazał się wcale trudny.  Szósty wyciąg pogubiony, trzeba uważać bo schemat jest niejasny.

Zbieramy dużą ekipę i w końcu wybieram się na jedną z ładniejszych graniówek w Tatrach - drogę Martina. Podchodzimy Doliną Wielicką, na grań wchodzimy na Polskim Grzebieniu, kończymy na Gerlachu i schodzimy do Doliny Batyżowieckiej. Dzielimy się na dwie trójki, mi przypada prowadzenie pierwszej więc bawię się świetnie całą grań :) Przepiękna wycieczka, klimatyczne jesienne widoki i towarzystwo wielu znajomych - ten dzień zostanie w pamięci na zawsze.

Wybieramy się w trójkę (Jacek, Rysiek, ja) pod Mały Lodowy szczyt ze zrobieniem jednego z klasyków tatrzańskich - drogi Motyki. Niestety już pod ścianą okazuje się, że nasz cel jest cały mokry, na dodatek gęstniejące chmury zwiastują opad. Dlatego też wybieramy opcję rezerwową i wchodzimy w Drogę Klasyczną. Niestety w połowie ściany dopada nas deszcz, dlatego też ostatnie wyciągi robimy przemoczeni i zmarznięci - nie ma co jednak narzekać, droga zrobiona! Ciekawy i nietypowy, bo wchodzący w grań, ostatni wyciąg. Miejsce V- psychiczne przy mokrej skale :)

Po początkowych problemach z skompletowaniem ekipy, w końcu na Biancograt wyruszamy w sprawdzonym, "tatrzańskim" składzie - Jacek, Rysiek i ja :) Po bezproblemowej podróży meldujemy się na parkingu w Diavolezzy, gdzie po ogarnięciu sprzętu łapiemy pociąg w dół do Pontresiny – stąd najłatwiej dotrzeć do schroniska Tschierva, w którym zaplanowaliśmy nocleg. 

Droga zrobiona podczas letniego obozu KW BB - pierwszego, za organizację którego odpowiadałem :) Na Tabor pod Wysoką dotarliśmy dość późno, w związku z czym mieliśmy opóźniony start kolejnego dnia. Na dodatek z powodu złego samopoczucia ze wspinania zrezygnował Tomek więc pod Galerię ruszyliśmy z Krzyśkiem w dwójkę. Najłatwiejsza droga na legendarnej ścianie. Warto zrobić dla rozeznania innych dróg i zejścia, które jest nieźle pomotane:) Można też znaleźć większe trudności niż bazowe IV, przy odpowiedniej wariacji;)

Wstępnie planowałem razem z Tomkiem wyjazd na 10 dni i realizację projektu pt. Alpejskie Espresso (przejście za jednym zamachem kilku słynnych grani). Niestety kolega zrezygnował kilka dni przed wyjazdem i musiałem postawić na jeden cel oraz dobrać kompanów do akcji. Na szczęście na Jacka zawsze można polegać - jeden telefon i mam partnera :) Dalsze poszukiwania nie idą jednak za dobrze i finalnie dołącza do nas tylko Roman z KW BB, który planuje wejść na Grossa normalną drogą.

Kilka zdjęć z drogi Patrzykonta na Zadnim Kościelcu. Drogę robiliśmy w 2 zespołach - ja z Krzyśkiem i Tomek z Ryśkiem. Niestety pod koniec wspinania dopadła nas ulewa - nasz zespół zdążył skończyć drogę, a chłopaki utknęły na przedostatnim wyciągu. Skończyło się małą "akcją pomocniczą" z naszej strony - zjechałem z ostatniego stanu by pomóc kolegom z liną. Zbieranie doświadczenia ma swoją cenę :) Ładna droga z charakterystycznym miejscem 5-kowym na "stającej dęba" płycie. 

Czas na kolejną ścianę w Polskich Tatrach. Tym razem na celownik bierzemy Zamarłą i trudniejszą drogę kursową - Festiwal Granitu. Droga znana jest głównie przez jeden dość nietypowy wyciąg - "trawers na rękach", który faktycznie dostarcza sporych emocji początkującym taternikom :) Ale i pozostałe wyciągi (poza pierwszym) są godne uwagi, a szczególnie ładny i estetyczny jest drugi, prowadzący Zacięciem Komarnickich.

Na Halę docieramy w piątkę - ja z Ryśkiem planujemy Drogę Stanisławskiego, Adam, Jurek i Krzysiek - Załupę H. Pierwszy wyciąg trochę straszy z daleka, ale już podczas wspinania okazuje się bardzo przyjemny. Drugi wyciąg jest dość specyficzny bo trzeba pokonać szeroki komin a możliwości jest całkiem sporo. Ładna droga, godna polecenia dla osób mniej doświadczonych.

Co prawda umówiłem się z Ryśkiem na Filar Świnicy, ale dołącza do nas Jacek i przekonuje nas, że latem to nie jest dobry pomysł. Namawia nas na jedną z ładniejszych kursowych dróg na Hali - Filar Staszla na Granatach. Przystajemy na tą propozycję i później zgodnie przyznajemy, że była to bardzo dobra decyzja. Droga jest długa i różnorodna, przy czym bardzo dobrze asekurowalna. Ciekawy crux i później przyjemna "ścianka-niespodzianka" to elementy charakterystyczne. Później kolejne wyciągi polecam robić na lotnej bo do szczytu daleko a trudności II-nowe. Dużo ringów i haków.

Pierwsze drogi w Polskich Tatrach za mną, czas spróbować czegoś na Słowacji. A że Ostry Szczyt zawsze bardzo mi się podobał, to właśnie jego ścianę planujemy przejść. Wybieramy jeden z klasyków - Drogę Motyki. Do mnie i Tomka dołączają jeszcze Krzysiek z Ryśkiem, debiutujący zupełnie jeśli chodzi o taternictwo. Droga dostarcza nam wielu wrażeń, również przez przypadkowe wejście w piątkowy wariant czy też szukanie ostatniego stanowiska zjazdowego. Pod ścianą meldujemy się po kilku godzinach i jesteśmy w pełni usatysfakcjonowani.

Po przygotowaniu w skałach umawiamy się z Tomkiem na pierwszy wspólny wyjazd na wspinanie w Tatrach. Na celownik obieramy popularną kombinację dróg kursowych - Załupę H na Zadnim Kościelcu i Gnojka na Kościelcu. Na podejściu dopada nas ulewa ale mimo to nie zniechęcamy się. Pierwsza droga nie przypada nam do gustu i nie sprawia żadnych problemów - trudności brak a dużo gruzu. Na Gnojku również działamy sprawnie ale tutaj już musimy trochę się sprężyć.  Dobra rozgrzewka dla początkujących, kilka ładnych ruchów.

Razem z Bartkiem wybieramy się na nasze pierwsze wspinanie w Tatrach. Na celownik obieramy Mnicha, który od pierwszych wycieczek w Tatry przyciągał wzrok i kusił by kiedyś się na niego wspiąć. Ponieważ nie mamy swojego sprzętu, bierzemy kości i heksy z KW, linę pojedynczą i tak, dość skromnie wyposażeni, wybieramy się na Drogę Klasyczną. Na podejściu dopada nas deszcz, nie zrażamy się jednak i mimo wilgotnej ściany rozpoczynamy wspinanie. Prowadzę całą drogę, na ostatnim wyciągu płacę jednak frycowe i przesztywniam linę, co mocno nas opóźnia. W końcu jednak szczęśliwi meldujemy się na szczycie!